Soru: Sismanlik nedir ? Neden olur ve nasil önlenir?
Cevap: Sismanlik, depo yaglarinin, yagsiz vücut kütlesine oranla normal kabul edilen degerlerinin üzerine çikmasidir. Sismanlik bir hastalik olmakla beraber bir çok hastaliginda
olusumunda rol almaktadir. Özellikle günümüzde ölüm orani en yüksek olan kalp damar hastaliginin yanisira diyabet, kanser, gut, safra tasi, böbrek ve pankreasta fonksiyonel bozukluk, karaciger yaglanmasi gibi birçok hastaligin baslangicinda da rol oynar. Sismanlik özellikle gençlerde utanç verici bir olay olarak algilandigi için bireyin kendisini çirkin hissetmesine sebep olabilir. Yaslilarda ise agir vücudun tasinmasi zor oldugu için eklemlerde agrilarin artmasina yol açar.
Son yillarda dünyanin çesitli yerlerinde yapilan arastirmalar ekonomik yönden
gelismis ülkelerde, sismanlik ve buna bagli olarak hastaliklarin
sikliginin arttigi belirtilmektedir. Ülkemizde yetiskin erkek
nüfusunun % 26,4'ü hafif, % 7,6'si ileri derecede sismandir.
Kadinlarda hafif sismanlarin orani % 38,5, sisman olanlari ise % 25,6'dir.
Sismanlik kent nüfusunda köylerden daha yüksektir.
NEDENLERI
Sismanlik uzun süren eneji dengesizligi sonucudur. Bunun belli basli nedenleri 5 grupta
toplanabilir;
1. Fazla yeme,
2. Fiziksel hareketlerin azligi,
3. Psikolojik bozukluklar,
4. Metobolik ve hormonal bozukluklar
5. Bazi ilaçlar (Örn; antidepresanlar, glikokortikoitler)
SISMANLIGIN ÖNLENMESI
Genellikle sismanlamak kolay, zayiflamak ise güçtür. Bu nedenle
sismanligin tedavisinden önce, önlenmesi dogrudur. Sismanligin
önlenmesinde en önemli husus küçük yastan itibaren enerji dengesine
uygun bir diyetin uygulanmasidir. Bu ise bireyin besinlerin enerji
degerleri ile enerji harcamasi konusunda bilinçli olmasi ve enerji
dengesine uygun beslenme aliskanligi kazanmasi ile olur.
Soru
ismanligin tedavisi nasil olur?
Cevap
Sismanligin tedavisinde en çok uygulanan yöntemler;
1. Diyet tedavisi,
2. Fiziksel aktivitelerin arttirilmasi,
3. Ilaç tedavisi,
4. Cerrahi tedavi,
5. Akapunktur,
6. Hipnoz,
7. Davranis terapisi'dir.
Bunlarin içerisinde diyet ve fiziksel aktivitenin bir diyetisyen
kontrolünde beraber uygulanmasi sismanligin tedavisinde en iyi
sonucu veren uygulama olarak görülmektedir.
Günümüzde sismanlik ülkemizde de özellikle masa basi islerde çalisan
insanlarimizin en büyük sorunudur. Bu nedenle zayiflama sektörü özellikle
Istanbul, Izmir ve Ankara gibi büyük illerimizde oldukça ragbet görmektedir.
Birçok özel zayiflama merkezleri kurulmus ve çesitli yöntemlerle
kisileri zayiflattiklarini ileri sürmüslerdir. Bu yöntemler
arasinda diyet disinda birçok yöntem ileri sürülmüs ancak bu konuda
basarili olamamislardir. Özellikle zayiflarken en önemli konulardan
biri de, kisilerin sagliklarini yitirmemelerini saglamaktir. Özellikle
piyasada bulunan zayiflama ilaçlari, çesitli rejimler,(Isveç diyeti,
Air force diyeti, Atkinson diyeti gibi) ve diyetisyen ünvanin
kullanarak bu isi yapmaya çalisan kisilerin, insanlar üzerinde
onarilmasi güç sorunlara yol açtiklari yapilan arastirmalarda kanitlanmistir.
Sismanligi tedavisi zayiflama ve koruma olmak üzere iki bölümde
ele alinmalidir. Ancak bu yöntemle saglikli kalici bir kilo
kaybina ulasilabilir.
Simanligi tedavisi olarak sonuç olarak su söylenebilir;
Diyetisyen kontrolünde uygulanan diyet programlarinin disinda,
hiçbir yöntem, ilaç, makine veya piyasada özellikle dergilerde
yer alan sihirli diyetlerin bilimsel yönü bulunmamaktadir. Ve bu
yöntemler ani zayiflamayla beraber ölüme kadar götürebilecek insan
organizmasinda onarilmasi güç saglik sorunlarina neden olabilmektedir.
Bu nedenle kilo vermek isteyen kisiler kesinlikle bir diyetisyen
kontrolünde kilo vermeli ve diger yöntemlere basvurmamalidir.
Soru: Zayiflik nedir ? Neden olur ve çaresi nedir?
Cevap : Vücut agirliginin boy uzunluguna oranla az olmasidir.
Bu durumda yag dokusunun diger dokulara orani azdir. Zayiflik
uzun süren enerji dengesizligi sonucu olusur.
NEDENLERI
Diyetle alinan enerjinin harcanandan daha az oldugu veya alinan
besinlerin vücut tarafindan kullanilmamasi zayifligi olusur.
Bu durumda vücut harcadigi kadar enerji alarak, açigini kendi
yag deposunu kullanarak kapatir. Önemli nedenlerden biri de özellikle gençlerde yanlis uygulanan zayiflama diyetleri sonucu hastalik seklinde zayiflik olusmasidir.
Asiri zayifligin sismanlik kadar yasama süresini kisalttigi bildirilmistir.
Zayifligin tedavisi nasil olur ?
Cevap
DIYET TEDAVISI
1. Diyetin enerji degeri bireyin enerji harcamasindan daha yüksek olmalidir.
2. Protein kalitesi yüksek olmali ve günlük miktar gereksinmeyi karsilamalidir.
3. Enerji artisina paralel olarak enerji metabolizmasiyla ilgili vitamin ve
minerallerde arttirilmalidir. Diyette, özellikle enerji degeri yüksek, kolay sindirilebilir besinlere yer
verilmelidir. Zayifligin nedeni psikolojik ise önce psikolojik yönden
tedavi edilmeli daha sonra diyete geçilmelidir. Sonuç olarak, sismanlik ve zayiflik kader degildir. Her iki sorun da diyet uzmanlari kontrolünde uygulanan programlar sayesinde sosyal,
kültürel, ekonomik hayatiniza ve aliskanliklariniza uygun olarak
düzenlenmis diyet programlariyla zorlanmadan çözülebilir.
Dengeli beslenme nedir ?
Cevap
Bilimsel açidan insanin büyümesi, gelismesi, saglikli ve üretken
olarak hayatini sürdürmesi için gerekli besin ögelerinin yeterli ve
dengeli bir biçimde vücuda alinmasi olarak tanimlanabilir. Beslenme
hiçbir zaman karin doyurmak anlamina gelmemelidir. Besinler çok
çesitlidir ve her çesit besinin bilesiminde degisik miktarlarda
"besin-ögesi" dedigimiz kimyasal moleküller bulunur. Besinler
vücuda alindiktan sonra besin ögelerine parçalanir ve vücutta
öyle kullanilirlar. Insanin gereksinim duydugu bu besin ögeleri;
* Proteinler,
* Karbonhidratlar,
* Yaglar,
* Vitaminler,
* Mineraller,
* Su'dur.
Karbonhidratlar, proteinler ve yaglar vücuda enerji veren besin ögeleridir.
Normal diyet alan yetiskinlerde vücudun gereksinim duydugu
enerjinin % 50-60'i karbonhidratlardan, % 25-30'u yaglardan, % 12-15'i
proteinlerden saglanmalidir. Bazi besinlerimiz (yag, seker, nisasta gibi)
fazla alindiklarinda enerji gereksinmesi karsilanmasina ragmen bazi besin
ögelerinin yetersizligi ile yine büyüme gelisme ve saglik durumu bozulabilir.
Gereginden çok besin alarak, vücut agirliginin istenilenin üzerine
çikarilmasi da saglik bozukluklarina neden oldugu için dengesiz beslenmedir.
Soru: Zayiflama diyetinin prensipleri nelerdir?
Cevap
Gereginden fazla yag dokusu enerji deposudur. Bu nedenle besinlerden alinan
enerji sinirlandirilarak depo enerjisi kullanilabilir. Bu durumda alinan enerjide
açik bulunacak ve vücut bunu depolardan karsilayacaktir.
ILKELERI
1. Bireyin harcadigindan daha az enerji saglanmalidir.
2. Protein, vitamin ve minerallerden yeterli alinmalidir.
3. Doyurucu ve bireyin yeme aliskanligina yakin olmalidir.
4. Fiziksel hareketlerle enerji harcamasi arttirilmalidir.
Bu kosullarla en uygun kilo verme hizi haftada 1- 1,5 kg. arasidir.
Normal agirliga gelindigi zaman bunu sürdürecek diyete aynen uyulmalidir.
Hizli kilo verebilir miyim? Ne kadar?
Cevap
Ideal kilo verme hizindan daha hizli kilo vermek mümkündür. Ancak bu
durum kiside onarilmasi güç saglik sorunlarina yol açabilir. Sismanlik
vücuttaki yag miktarinin fazla olmasindan kaynaklanip kilo verirken
sadece bu fazla olan yag miktarindan gitmesi gerekir. Ideal hizda kilo
verirken bu saglanir. Ancak hizli kilo verirken vücut sadece yagdan
degil kas ve sudan da kaybeder. Bu durum ise verilen kilolarin çabuk
bir sekilde geri alinmasina yol açar.
Kaç ayda ne kadar kilo verebilirim?
Cevap
Kisi kilo verirken sagliginin bozulmamasi ve verilen kilolarin
geri alinmamasi için ideal kilo verme hizi haftada 1-1,5 kg. arasidir.
Buna göre 1 ayda verilecek kilo 4-6 kg, 2 ayda verilecek kilo 8-10 kg. arasidir.
Düsük kalori diyetlerinin hangisi daha iyidir?
Ideal kilo nedir ? Nasil tespit edilmelidir?
Cevap
Günümüzde bir çok oran, agirlik ve boya dayali olarak sismanlik durumunun
saptanmasinda kullanilmaktadir. Içlerinde kullanilan en geçerli oran BKI
(Beden Kitle Indeksi)'dir. Buna göre;
KI = Agirlik (kg) orani < 20 ise zayif
Boy (m)2 20-24,9 ise normal
25-29,9 ise hafif sisman (toplu)
30-39,9 ise sisman
>40 ise agir veya morbid sismanliktir.
Ideal BKI erkekler için 22, kadinlar için 21'dir. Menapoz sonrasi ise ideal
BKI 25'dir. Bu degerler 19 yas üstü için geçerlidir.
Ancak; agirligi olusturan kas-kemik yapisi kisiden kisiye degistiginden,
BKI hesaplamasi sadece fikir vermesi açisindan önemlidir. Gewrçek ideal
kilo hesaplamasi ancak bilgisayar analizi ile mümkündür. Ücretsiz kampanyamiza bakiniz
Saglik sorunlarim var. Diyet uygulayabilirmiyim?
Cevap
Diyet programlarımız kişiye özel yapıldığı için, sağlık sorunları göz önünde tutularak
uygulanır. Hatta aşırı kilonun sebep olduğu sorunlar kilo verildikten sonra ortadan kaybolurlar.
Ideal kiloma ulastiktan sonra, bu kilomu koruyabilirmiyim?
Cevap
İdeal kiloya ulaştıktan sonra kilo koruma dönemi, yine diyetisyenin gözetimi altında yapılan diyet
programlarının uygulanması ile olur. Koruma dönemi kilo verme döneminden daha da önemlidir
diyebiliriz. Diyetisyen, koruma döneminde kaloriyi biraz daha arttıracak ve kilonun koruma düzenini sağlayacaktır. Artık daha çeşitli yiyecekler farklı miktarlarda yenmeye başlanacaktır. Bu dönemde diyetisyenin önerileri ile birlikte, kişiye bir omür boyu sürdürebileceği beslenme alışkanlığı kazandırılır.
Yogun olarak çalisiyorum, nasil diyet yapabilirim?
Cevap
Yoğun iş temposu içerisinde de diyet yapılabilir. Ancak kişi yiyecek alternatiflerini çok iyi bilmeli
ve mutlaka öğün zamanlarını düzenli uygulamalıdır. Çünki öğünlerin düzenli yenmesi ile
metobolizma düzenli çalışacak, depo yağlar yakılacaktır. Yoğun temponuz nasıl sizden özveri
istiyorsa, diyet yapmak istiyorsanız vücüdünüzda sizden bu düzeni isteyecektir.
Menapoz döneminde kilo verebilir miyim?
Cevap
Menapoz döneminde vücutta olusan hormonal dengesizlikler
ve kullanilan ilaçlardan dolayi kilo verme islemi zorlasir.
Menapoz döneminde kilo verme hizi neredeyse yari yariya kadar
düser. Ancak bu bir kayip olarak düsünülmemeli ve bu dönemde
kisiler zayiflama programlarina daha da ragbet etmelidirler.
Çünkü menapozda, kilo alim hizi çok yüksek olup bunu önlemek veya
geriye döndürmek gerekir. Aksi takdirde ileride bu kilolari
vermek daha da zorlasacaktir.
Diyet programimda ögünlerin hepsini yemek zorunda miyim?
Cevap
Saglikli bir diyet sekli günlük 5-6 ögün seklindedir. Eger verilen
diyet programindan daha fazla veya daha az besin tüketilirse her iki
durumda da istenilen hedefe ulasilamaz. Az yiyerek daha fazla
verebilirim düsüncesi 1-2 hafta için geçerli olup daha sonra
kilo verme hizi % 50-80 arasinda degisen oranlarla azalma gözükür.
Pasif jimnastik aletleri enerji harcatır mı?
Cevap
Pasif jimnastik aletleri herhangi bir kalori kaybina yol açmaz.
Pasif jimnastik aletleri zayiflamamiza yardimci degildir. Sadece
kilo verirken olusan sarkmalari önlemek vücudu toparlamak ve cm.
olarak incelmek için gereklidir.
Kilo verince yüzüm veya bedenimin üst kismi da incelecek mi? Veya Sadece kalça ve basen
bölgem incelir mi?
Su zayiflatir mi? Su aç karnina mi yoksa tok karnina mi içilmelidir?
Cevap
Su içmek diyet disinda da insan hayatinda önemli bir yer
tutmalidir. Günde 8 bardak (2 lt.) su içilmesi gerekir.
Suyun zayiflatma özelligi yoktur. Yalnizca geçici tokluk
hissi yarattigindan, yemeklerden önce 1-2 bardak kadar
su içilmesi tavsiye edilir. Yemeklerle beraber veya
sonra alinmasi hazmi zorlastiracagi için yemekten yarim
saat kadar önce alinmasi gerekir.
Günde kaç bardak çay, kahve içebilirim?
Cevap
Günde 1-2 fincan kahve veya 3-4 fincan çay içilmesinin herhangi bir zararı yoktur. Ancak fazla
alınması içerdiği kafeinden dolayı zararlıdır. Kafein miktarının bağırsaklarda fazla birikmesi safra
asitlerinin atılmasını engellediğinden yağ yapımını hızlandırır. Çünkü atılamayan safra asitleri safra kesesine dönerek kolestrol sentezini hızlandırır. Ayrıca çay, kahve, kola gibi içeceklerin fazla
alınması selülit problemine yol açar.
Zayiflarken etlerim sarkar mi?
Cevap
Zayiflarken kisinin vücudunun sarkmasi genetik yapiyla beraber,
bulundugu kilo ile de baglantilidir. Eger agir sisman ise 20-25 kg.
vermesi gerektigi için bu kilo verildigi zaman sarkma problemiyle
karsilasilabilir. Bunun tek çözümü aktif ve pasif jimnastiktir.
Koruma dönemini yapmasam olmaz mi?
Cevap
Kilo verme programının en önemli devresi olup ancak en az değer verilen safhası kilo koruma
dönemidir. Eğer bu dönem büyük bir disiplin altında geçirilmezse verilen kilolar çok çabuk bir
şekilde geri alınır. Periyodik bir şekilde takip edilmelidir.
Ya da koruma döneminde ne yapiliyor?
Cevap
Kilo verme programinin en önemli devresi olup ancak en az
deger verilen safhasi kilo koruma dönemidir. Eger bu dönem
büyük bir disiplin altinda geçirilmezse verilen kilolar çok
çabuk bir sekilde geri alinir. Periyodik bir sekilde takip
edilmelidir.
Niçin kan tahlili yapiyorsunuz ?
Cevap
Diyetisyenin diyet programini vermeden önce görmesi gereken
en önemli evraklardan biri kan bulgularidir. Çünkü diyet
programi kisinin kolestrol, açlik kan sekeri, üre, ürik asit
ve trigliserit düzeylerine göre verilir. Eger herhangi bir
hastalik varsa onunla ilgili de tüm sonuçlarin takip edilmesi
gerekir.
Eski beslenme aliskanliklarima döndügüm zaman ne olur?
Cevap
Diyet programlarinin kilo verdirmekten önceki en önemli görevi
kisiye saglikli bir beslenme aliskanligi kazandirmaktir. Eger
diyet programindan sonra size kilo aldiran kötü beslenme
aliskanliklariniza geri dönerseniz tekrar o kilolari geri alirsiniz.
Ancak bu demek degildir ki hayat boyu diyet yapacaksiniz.
Eger hayat boyu ideal kilonuzda kalmak istiyorsaniz, sadece
diyet programindayken elde ettiginiz pratik birkaç bilgiyi
saglikli beslenme aliskanligi tarzini, hayatiniza adapte etmelisiniz.
Içki içilebilir mi? Kaç kadeh ve hangisi tercih edilmelidir?
Cevap
Içki içmenin diyet programindayken yaralari yaninda zararlari da vardir.
En yararlisi saraptir. Raki ve viski gibi alkol orani yüksek
içkiler yerine sarap tecih edilmelidir. Bu hem hazmi kolaylastirir,
hem de kisinin psikolojik olarak rahatlamasini için önemlidir.
Sebze yemekleri ve eti hep haslanmis olarak mi tüketmeliyim?
Cevap
Et veya etli yemeklere yag konulmamalidir. Eti tek basina
tüketeceksek haslama veya izgara tercih edilmelidir. Eger
etli sebze yemegi ise yag ilave edilmemeli, etin yagi ile
pisirilmelidir. Sebze yemekleri ise kesinlikle 1 kg. sebzeye
2 tatli kasigi sivi yag orantisi ile pisirilmelidir. Çünkü
her ne kadar diyet yapiyor olsaniz da vücudun bu yaga ihtiyaci
vardir.
Ergenlik döneminde diyet yapilir mi? Nelere dikkat edilmelidir?
Cevap
Ergenlik dönemindeki insanlarin kilo vermeleri diyetten çok spor
ile saglanmalidir. Yas itibariyle bu durumdakiler asi bir yapiya
sahip olduklarindan agresif davranislar sergileyebilirler. Eger
agir sisman ise diyet tedavisine baslamali, çok fazla kilosu yok
ise daha çok spora yönlendirilmelidir. Enerji harcamasi onlari
rahatlatacaktir.
Diyet listesi kalorisini nasil hesapliyorsunuz?
Cevap
Diyetin kalorisi, kisinin boy, yas, kilo ve cinsiyet gibi
kriterlerine bakilarak hesaplanan bazal metabolizma hizina göre
ayarlanir.Ücretsiz kampanyamiza bakiniz
Diyet yaparken aktivite yapmali miyim?
Cevap
Diyet yaparken en önemli seylerden biri de kisiye hareket etme
aliskanligi kazandirilmasidir. Bu hem diyet sirasinda hem
de diyet sonrasinda önemlidir.
Diyette iken vücudumun yag almasi gerekir mi?
Cevap
Diyet yaparken de vücudun belirli oranda yag miktarina
ihtiyaci vardir. Aksi takdirde bu ihtiyaç giderilmezse
vücut otokontrol sistemini harekete geçirerek karbonhidrat
ve proteinlerden yag sentezler ve bu yag kollestrollü yag
olarak bilinen tereyagindan bile fazla kolestrol içerir.
Sok diyetler hangi siklikta yapilabilir?
Cevap
Sok diyetler haftada iki günden fazla ve ayda iki defadan
fazla yapilmamalidir. Aksi takdirde hem sagligimiz bozulacak
hem de kilo vermemiz yavaslayacaktir.
Mucize diyetlere inanmali miyiz?
Cevap
Mucize diyetler hizla kilo verdiren ancak verdirirken sadece
yagdan kaybetmenize neden olmayan kas ve su kitlesinden de
kaybetmenize neden olan sagliksiz diyetlerdir. Bu diyetler
uzun süre yapildiginda vücut elindeki yagi enerji kaynagi
olarak tutarak disaridan aldigi az miktardaki karbonhidrat
ve proteini yaga çevirerek enerji olarak kullanir. Bunun
sonucunda ise sagliksiz zayiflamaktan dolayi özellikle kalp
rahatsizliklari olmak üzere vitamin yetersizliklerinden olusan
rahatsizliklar, halsizlik yapmakta hatta ani ölümle sonuçlanacak
durumlar olusabilir.