menapoz ve zeka
İngiliz bilimadamları okul çağlarında zeki olan kızların, zekâ düzeyi onlar denli gelişmemiş olanlara kıyasla, çok daha geç menopoza girdiklerini öne sürüyorlar. Onlara göre, gerek anlama yeteneği, gerekse menopoz yaşı, yaşamın ilk evrelerindeki östrojen oranlarıyla yakından ilintili.
İngiltere'deki Tıp Araştırma Konseyi, bir süredir "Ulusal Sağlık ve Gelişim Araştırması" adlı bir proje kapsamında Mart 1946'da doğan binlerce kişiyi inceliyor. Sözkonusu araştırmada, deneklere sekiz yaşındayken, sözcüklerin söylenişleri, tümcelerin doğru biçimde tamamlanması gibi soruları içeren standart bir zekâ testi uygulandı.
11 ve 15 yaşlarında aritmetik ve daha karmaşık matematik sorularının yeraldığı benzer testlerden geçen deneklere 26 yaşında ise okuma sınavı uygulandı. Denekler, 45 yaşına bastıklarında bellek ve düşünceye odaklanma yeteneği açısından sınandılar.
Deneklerin 47 yaşında oldukları 1993 yılından itibaren incelemeye katılan kadın deneklere her yıl bir anket formu gönderilmeye başlandı. Bu uygulamanın amacı menopoz sürecine giren kadınların sağlık durumlarının izlenmesiydi. 1500'ü aşkın kadın denekten toplanan veriler, 8-11 yaşlarındaki anlama yeteneği düzeyi ile menopoz yaşı arasında çok yakın bir ilinti olduğunu ortaya koydu.
Veri çözümlemesini gerçekleştiren Londra University College uzmanlarından Marcus Richards, meslek, eğitim, toplumsal konum ve menopozu hızlandırdığı bilinen sigara içme alışkanlığı gibi etmenleri de karşılaştırdıktan sonra çocukluk döneminde uygulanan testlerde başarı düzeyinin düşük olmasının, erken yaşta menopozun bir belirtisi sayılabileceğine tanık oldu.
Gelişmiş ülkelerde yaşayan kadınlar, genellikle, âdet görme döneminde birkaç ay ya da birkaç yıllık bir düzensizliğin ardından, yaklaşık 51 yaşında âdetten kesiliyorlar. Ne var ki, bilimadamları menopoz yaşını neyin belirlediği yönünde bir görüş birliğine varmış değiller. Kimileri, kadınların yumurtasız kaldıklarında menopoza girdiklerine inanırlarken, kimileri de menopozun beden saatine bağlı başka bir düzenek tarafından ateşlendiğini öne sürüyorlar.
Richards'a göre ise, kız çocukların bebeklik evrelerindeki hormon düzeyleri, bir bakıma, onların menopoz yaşını belirliyor. Östrojenin ilk evrelerde ne tür bir etki yarattığını araştıran Richards, söz konusu hormonun beynin bilişsel işlevlerden sorumlu olan bölümünü etkilediğine ve bu etkinin kadınların yaşamları boyunca sürdüğüne dikkat çekiyor.
Bulgular, 43 yaşında bile bellek testlerinde en yüksek başarıyı sağlayanların henüz menopoz belirtilerine rastlanmayan kadınlar olduğunu, menopozun ilk belirtilerinin görüldüğü kadınlarda başarı düzeyinin biraz düştüğünü, âdetten kesilenlerin ise en düşük başarıyı sağladıklarını gösteriyor. Richards'ın bulguları erken yaşta menopoza giren 43 yaşındaki kadınların bile zekâ testlerinde aynı yaştaki erkeklerden daha başarılı olduklarını ortaya koyuyor.
|