Üniversite, yüksek lisans, ikinci yabancı dil, sertifika… Kariyer … Geleceğimizi planlarken, iş hayatına atılırken bu sözcüklere giderek daha fazla alışıyoruz. Üniversite tercihinizi doğru yapsanız bile artık tek diploma yetmiyor. Diyelim ki “Alanında en az 3 yıl tecrübeli” yazan ilanların arasından sizi isteyecek bir kurum buldunuz, her seçim öncesinde ekonomik kriz sözleri etrafta dolaşırken artık bir yere girip uzun süre çalışmanın, anne babalarımız gibi girdiği işyerinden emekli olmanın gerçekçi olmadığını biliyoruz. Dönemsel iş gücü pazarının büyüdüğünü de düşündüğümüzde gençler için farklı sektör ve alanlarda iş bulma ihtimali artıyor.

“Bir yerden başlayayım de neresi olursa olsun” diyerek bir şekilde iş hayatına atılıyoruz ve birkaç iş değiştirdikten sonra birbiriyle çok ilgili görünmeyen işlerde çalıştığımızı fark edebiliyoruz. Şirketler de rekabet ortamında farklı yetkinlikleri geliştirebilen, yetenekli çalışanları bünyelerine katıp eğitimler ve rotasyonlarla işe uygun hale getirebiliyor. Bu nedenle de çalışanların farklı alanlardaki deneyimlerini kazanım olarak gören kurumlar çoğalıyor.

Son olarak Fransa’daki yedi büyük grup Siemens, Renault, Axa, Coca-Cola, la Societe Generale, HSBC ve PricewaterhouseCoopers teknik bölümler yerine, başta felsefe olmak üzere diğer sosyal disiplinlerden mezun olanları da istihdam etmek üzere ortak bir anlaşma imzaladı. Anlaşmayla hem istihdam yaratılması hem de farklı disiplinlere şans tanınmasıyla kurum içindeki farklılaşma ve yaratıcılığın geliştirilmesi hedefleniyor.
Belki doktorken mühendis olamazsınız ama akademik alanda disiplinler arası yaklaşımın önem kazandığı bir ortamda, şirketlerin de tek bir konuda ilerleyen kişilerden çok hangi alanda çalışırsa çalışsın kariyerine katkı sağlayan, yaratıcı ve dinamik çalışanları tercih eder hale geldiğini söyleyenebilir.

CEO’LAR GİRİŞ SEVİYESİNDEN BAŞLIYOR

Farklı alanlardaki tecrübe ve iş değiştirmelerin kurumlar ya da kişiler için bir kazanım olup olmadığı ve özellikle iş görüşmelerinde nasıl algılandığı sorusunun yanıtı aradık. KRM Yönetim Danışmanlık Maslak Şube Müdürü Aylin Aksel Özçelik, “Türkiye’de bugün birçok CEO’nun kariyer geçmişini incelediğimiz zaman giriş seviyesindeki bir departmanda işe başlamış, rotasyonla farklı departmanlarda görev alarak yükselmiş üst düzey yönetici profilleri görmekteyiz. Bu tarz geçmişe sahip bir çalışan iş arama sürecine girdiği zaman farklı alanlarda kendini yetiştirmiş tam donanımlı bir profil sergileyeceği için bugünün iş dünyasının aradığı yönetici adayları arasına girecektir. Farklı alanlarda edinilen deneyimler adaya geniş yelpazeden çoklu bakış açısı kazandırır” diyor ve hem CEO’lar hem de kariyer danışmanlığı verdiği kişiler arasında farklı dallarda iş hayatına atılarak kariyerini çizen birçok örnek olduğunu söylüyor.

Konuyu birlikte çalışacak kişilerin seçilmesi açısından değerlendiren yönetim danışmanı, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Can Paker “Kişi çok farklı nedenlerle iş değiştirmek zorunda kalabilir, istemediği halde bir işyerinde yıllarca çalışır ya da bambaşka bir nedenle şehir ve iş değiştirir. Yöneticilik tarafından bakarsak, benim için önemli olan birlikte çalışacağım kişilerin yeteneği, alınacak pozisyona yatkınlığı. Tüm bunlar iş görüşmesi sırasında anlaşılır. Şirketleri bilgisayarlar yönetmediği için karşınızdaki kişileri testlerden geçirmeniz, bir kalıba sokmanız yarar sağlamaz” diyor.
Yöneticilik yıllarının başlangıcında çok iş değiştirenlere olumsuz bakan M-GEN Kişisel Gelecek Planlama Merkezi'nin Kurucusu Ufuk Tarhan aynı yolda ilerleyenlerin farklılıkları hazmetme kapasitesinin düşük olduğunu fark ederek bu görüşünü değiştirmiş. Tarhan, şöyle anlatıyor: “Sürekli aynı alanlarda çalışanlar işle ilgili alışkanlıklar geliştirebiliyor, içgörüleri daha durağan oluyor. Farklı alanda tecrübe sahibi olanlar daha zengin bir bakış açısına sahip olabiliyor. Artık bu konuda ön yargılı olmayı bıraktım ve karşımdaki insan niye farklı alanlara kaymış bakmak yerine, o bireyin bütünsel olarak bana ne anlattığına, tutarlılığına bakıyorum. Sorgulayıcı tavrım yerini pozitif bir yaklaşıma bıraktı.”
Zamanımız ve kaynaklarımız kısıtlı olduğuna işaret eden Tarhan “Gençler erken yaşlarda hayat planlarını yaparlarsa, iş alanında farklı deneyimleri erken yaşlarda edinebilir. Ancak bazen iş değişimleri hem kişiye hem de kuruma zarar verir. Tersi tarafta bu değişikler size farklı tecrübeler de kazandırır. Bir avukatlık bürosunda, gazetede ya da fabrikada çalışırken işinizi doğru yapmayı, iş disiplinini, şirketin amacına uygun çalışmayı öğrenirsiniz” diyor.



--------------------------------------------------------------------------------


ŞİRKET İÇİ ROTASYON UYGULUYORUZ

Sabancı Holding İnsan Kaynakları Direktörü Payam Yüce Işık: "Farklı alanlarda çalışmak kişilerin bakış açısını zenginleştirerek, olaylar arasındaki bağlantıları daha çabuk kurmasını sağlayabiliyor. Özellikle yönetici ya da yönetici adayı olan kişilerden, sorumlu oldukları alanda derinlemesine bilgi sahibi olmanın yanı sıra farklı alanları da denemesini bekliyoruz ve hedefliyoruz. Bu amaçla şirket içi rotasyon uygulamalarını devreye alıyoruz. Ar-Ge, hukuk, vergi, teknoloji gibi bazı fonksiyonlarda ise çok spesifik ve derinlemesine uzmanlık kazanmak daha öncelikli bir ihtiyaç oluyor. Dolayısıyla, bu görevler için farklı alanlarda deneyim sahibi olmak olumsuz olmasa da, ilgili alanda derinlemesine uzmanlığı geliştirmeye yönelik deneyimler öncelikli olmalı. Aynı uzmanlık alanında farklı sektörlerde deneyim sahibi olmak ise kişinin bir sektördeki uygulamaları yeni sektöre aktararak işin yapılmasında yeni açılımlar getirmesine olanak verebiliyor. Bu nedenle, anlamlı olduğu durumlarda, özellikle aynı işi farklı sektörde deneyimlemiş kişileri tercih ettiğimiz oluyor. Ancak şu kesin ki kariyerinde çok kısa sürelerde iş değiştirmiş ve bunu sıkça tekrarlamış olmak kişinin kariyeri hakkında olumsuz bir izlenim bırakacaktır. Kişinin özgeçmişini hazırlarken ve iş görüşmelerinde, bu geçişleri iyi bir şekilde izah etmesi gerekiyor."



--------------------------------------------------------------------------------


ÖMÜR BOYU İSTİHDAM GEÇERLİLİĞİNİ YİTİRİYOR

Adecco Satış ve Pazarlama Müdürü Asiye Özçelik Yıldırım: "Kariyer hayatında artık “ömür boyu istihdam kavramı” geçerliliğini yitirirken “transfer edilebilir beceriler” kavramı ön plana çıkıyor. Bu nedenle aday kendisine sunulan kariyer imkânları ile yetkinlikleri ve ilgi alanları doğrultusunda farklı sektörlere ve alanlara kayarak farklı deneyimleri yaşamak isteyebilir. Değişik alanlarda çalışmanın olumsuz yönü ise uzmanlık oluşturulmasına engel teşkil edebilmesi. Aslında kariyerimizdeki deneyimlerimiz bir bulmacanın parçalarını oluşturuyor. Parçaların birbirlerine uyumunu sağlarken genel resmin bütününü de sağlamak onun anlamlı olmasını kılar. Dikkat edilmesi gereken konu, farklı alanlardaki, sektörlerdeki deneyimlerimizin, bir sonraki çalışmamıza pozitif transferlerini sağlayabilmek."



--------------------------------------------------------------------------------


BİRBİRİNİ TAMAMLAYAN ALANLAR SEÇİLMELİ

Zorlu Holding İnsan Kaynakları Koordinasyon Müdürü Arzu Uğur: "Kişi geleceğiyle ilgili hedef belirlerken hedefine ulaşmak için birbirini tamamlayan yani benzer roller içeren iş alanlarında kariyer yolu izlemeli. Zira benzer roller içeren işler benzer bilgi ve becerileri de içerir. Farklı sektörlerde farklı iş alanlarında çalışan kişinin özgeçmişiyle karşılaştığımızda, yapılandırılmış mülakatla başlayıp, yetkinlik mülakatıyla hangi konuda yetkin olduğunu mümkün olduğunca irdeleriz. Ayrıca kişilik envanteri de kullanarak kişi hakkında son kararı veririz. Yönetici olmayan adaylar için farklı sektörlerde aynı uzmanlık alanında çalışmak, farklı bir bakış açısı getireceği gibi bilgi ve beceri gelişimine de katkı sağlar. Farklı sektörlerde farklı uzmanlık alanlarında kısa süreli olarak çalışmak ise kişide uzmanlaşma konusunda dağınıklığa neden olur. Yönetici adayı için ise, farklı sektör ve uzmanlık bilgisi yöneticiye farklı bakış açısı kazandıracağı gibi işleri yönetme becerisinde kolaylık getirir."





--------------------------------------------------------------------------------


SEKTÖREL BAZDA KISITLAMA YAPMIYORUZ

Anadolu Grubu Holding İnsan Kaynakları Müdürü Oğuzhan Besli: "Farklı alanlardan bilgi ve deneyime sahip olunması holding şirketleri ya da birden fazla sektörde faaliyet gösteren şirketler için önemli bir özellik. Farklı tecrübeler çalışanların sınırlarını zorlamasına yardımcı olur, potansiyellerini sergilemelerine olanak sağlar. Ancak planlı ve bilinçli yapılmadığı takdirde şirketler için risklidir, çalışanlar açısından da demotivasyon yaratabilir. Anadolu Grubu olarak işe alım esnasında adayı sadece bir şirket için değerlendirmiyoruz. Kişileri şirkete değil, gruba alıyoruz. Pozisyonun durumuna göre kariyer planları doğrultusunda herhangi bir grup şirketimizde de çalışma fırsatı sunabiliyoruz. Üretime yönelik spesifik pozisyonlar dışında sektörel bazda bir kısıtlama yapmıyoruz. İşe alımın yapılacağı pozisyon sektörel spesifikasyon göstermiyorsa, bizim için önemli olan; kişilerin içinde bulundukları sektörlerden ve görevlerden elde ettikleri maksimum deneyim ve bilgiyi kullanış şekilleri, uzun soluklu çalışma isteği. Dolayısıyla farklı sektörlerden gelen adaylarda dikkat edilen önemli noktalardan biri önceki işyerlerinden ayrılma nedenleri ve sıklığı. Tabii iş değişikliklerini araştırırken sektörün içerisinde bulunduğu ekonomik durumu da göz önünde bulunduruyoruz."



--------------------------------------------------------------------------------


FARKLI İŞLER Mİ, FARKLI ÖZELLİKLER Mİ?

Coca-Cola İçecek İnsan Kaynakları Müdürü Didem Egeli: "Günümüzde iş dünyası çok hızlı ve önceden tahmin etme süresi çok kısa. Bu ortam içinde şekillenen işgücü talepleri ve çalışanlardan beklentiler de aynı oranda “dinamik”, “değişik” ve “sürprizli”. İş dünyası ve sağlanan hızlı eğitim olanaklarıyla iş, yine kişilerin öz becerilerine ve yetkinliklerine kalıyor. Öğrenme potansiyeli yüksek, sürprizli iş koşullarına kendini hızlıca adapte edebilenler öne çıkıyor ve bu yetkinliklerin hangi sektörde, alanda, fonksiyonda kazanıldığı gittikçe önemini yitiriyor. Şirketler artık kişilerin daha önce hangi işte çalıştıklarından çok, hangi ortamlarda ne tür tecrübelerle, hangi yetkinliklerini geliştirdiklerine bakıyor. Özellikle sektörünün öncüsü olan, değişimi getiren ve yenilikler öne süren bir şirket zaten bunun için gerekli iş becerisini yüksek potansiyelli çalışanlarına önceden kazanma olanağı sunuyor. Coca-Cola İçecek de çalışanlarının farklı iş ve pazar deneyimlerine önem veren bir şirket. Kariyer gelişimi sürecinde çalışanlarımıza farklı deneyimler kazandıracak fırsatlar yaratmaya çalışıyoruz ve bunları kullanmaları için onları teşvik ediyoruz.


Özge Gözke

Tarih : 19.02.2007