İspanyolca
Vikipedi, özgür ansiklopedi

İspanyolca, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Romans dillerinden biridir. Dünyada en çok konuşulan üç dilden biridir.

Dilin konuşulduğu coğrafya [değiştir]Dünyada İspanyolca'yı ana dili olarak konuşan 400 milyon, toplam olarak bilen 500 milyon insanın olduğu tahmin edilmektedir.

İspanyolca dünyada en çok ülkede resmi dil olarak kabul edilen dildir. Resmi dil olarak İspanyolca'yı kullanan ülkeler: İspanya, Arjantin, Bolivya, Kolombiya, Kosta Rika, Küba, Şili, Ekvador, Filipinler, Guatemala, Honduras, Meksika, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, Porto Riko, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Uruguay ve Venezuela'dır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin anayasası bir resmi dil tanımlamamakla birlikte, ülkenin genelinde konuşulan İngilizce'den sonra en çok konuşulan ikinci dil İspanyolca'dır. Ülke içinde anadili İspanyolca olan 42 milyon kişi vardır. Özellikle güney bölgelerinde sadece İspanyolca konuşarak yaşanabilir.

İspanyol kökenlilerin nüfusunun yoğun olduğu ülkeler

Andorra (40,000)
Arjantin (41,248,000)
Aruba (105,000)
Avustralya (150,000)
Avusturya (1,970)
Belize (130,000)
Bolivya (7,010,000)
Bonaire (5,700)
Brezilya (19,700,000)
Kanada (272,000)
Şili (15,795,000)
Çin (250,000)
Kolombiya (45,600,000)
Kosta Rika (4,220,000)
Küba (11,285,000)
Curaçao (112,450)
Dominik Cumhuriyeti (8,850,000)
Ekvador (10,946,000)
El Salvador (6,859,000)
Equatorial Guinea (447,000)
Finlandiya (17,200)
Fransa (2,100,000)
French Guiana (13,000)
Almanya (410,000)
Guatemala (8,163,000)
Guyana (198,000)
Haiti (1,650,000)
Honduras (7,267,000)
İsrail (160,000)
İtalya (455,000)
Japonya (500,000)
Kuveyt (1,700)
Lübnan (2,300)
Mexico (106,255,000)
Fas (960,706)
Hollanda (17,600)
Yeni Zelanda (26,100)
Nijerya (5,503,000)
Panama (3,108,000)
Paraguay (4,737,000)
Peru (26,152,265)
Filipinler (2,900,000)
Portekiz (1,750,000)
Puerto Rico (4,017,000)
Romanya (7,000)
Rusya (1,200,000)
İspanya (44,400,000 )
South Kore (90,000)
Sweden (39,700)
Switzerland (172,000)
Trinidad and Tobago (32,200)
Türkiye (29,500)
ABD (41,000,000)
Birleşik Krallık (900,000)
Uruguay (3,442,000)
US Virgin Islands (3980)
Venezuela (26,021,000)
Western Sahara (341,000)

Ana dili İspanyolca olanlar

Mexico (106,255,000)
Kolombiya (45,600,000)
İspanya (44,400,000)
Arjantin (41,248,000)
ABD (41,000,000)
Peru (26,152,265)
Venezuela (26,021,000)
Brezilya (19,700,000)
Chile (15,795,000)
Küba (11,285,000)
Ekvador (10,946,000)
Dominik Cumhuriyeti (8,850,000)
Guatemala (8,163,000)
Honduras (7,267,000)
Bolivya (7,010,000)
El Salvador (6,859,000)
Nijerya (5,503,000)
Paraguay (4,737,000)
Costa Rica (4,220,000)
Puerto Rico (4,017,000)
Uruguay (3,442,000)
Panama (3,108,000)
Filipinler (2,900,000)
Fransa (2,100,000)
Portekiz (1,750,000)
Haiti (1,650,000)
Rusya (1,200,000)
Fas (960,706)
Birleşik Krallık (900,000)
Japonya (500,000)
İtalya (455,000)
Ekvator Ginesi (447,000)
Almanya (410,000)
Western Sahara (341,000)
Kanada (272,000)
Çin (250,000)
Guyana (198,000)
Switzerland (172,000)
İsrail (160,000)
Avustralya (150,000)
Belize (130,000)
Curaçao (112,450)
Aruba (105,000)
South Korea (90,000)
Andorra (40,000)
Sweden (39,700)
Trinidad and Tobago (32,200)
Türkiye (29,500)
Yeni Zelanda (26,100)
Netherlands (17,600)
Finlandiya (17,200)
French Guiana (13,000)
Romanya (7,000)
Bonaire (5,700)
US Virgin Islands (3980)
Lübnan (2,300)
Avusturya (1,970)
Kuveyt (1,700)

Kastilyaca
Kastilyaca (castellano, kasteyyano diye okunur), İspanya'da İspanyolca'yı ifade etmek için kullanılır. İspanyolca'nın konuşulmadığı ülkelerde İspanyolca denen dil, İspanya'da başka dillerin de resmi dil statüsünde olmasından dolayı, karışıklığa meydan vermemek amacı ile castellano olarak adlandırılır. Bunun dışında dilin ismi Arjantin, Bolivya, Şili, Ekvador, Paraguay, Peru, Uruguay ve Venezuela'da da castellano diye anılır. 1492 senesinde Ispanya Kralliginin gemilerle goce zorladigi ve hicbir Bati Avrupa ulkesinin kabul etmedigi Yahudilere Osmanli Imparatorlugu kucak acmistir. Bu donemde Yahudiler Ibranice disinda, Kastilyanca da biliyorlardi. Gunumuzde hala ulkemizde yasayan Yahudi kokenli vatandaslarimiz Ispanyolcanin bu eski formu ile konusmaktadirlar.


Tarihi
İspanyolca Latince'den geliştirilmiş ve Cebelitarık ve Bask gibi farklı bölgelerde konuşulan yerel dillerin etkisiyle bugüne gelmiştir. Bu nedenle Latince'den türeyen diğer dillere dilbilgisi ve sözcük dağarcığı açısından benzer. Dil üzerinde bir diğer önemli etki ise Endülüs Emevileri döneminden dolayı Arapçadandır.

Kristof Kolomb'a yolculukları sırasında İspanyol kraliyet ailesinin destek olması nedeniyle 16. yy.dan sonra Amerika'nın keşfiyle dil bu kıtaya hızla yayılmıştır.


Dilin yapısı ve dilbilgisi
İspanyolca Hint-Avrupa dil ailesi'nin Romans dilleri koluna mensup olduğu için bu kategorideki diğer diller olan Fransızca ve İtalyanca'yla benzerlik taşımaktadır. Ama en çok benzerlik Portekizce iledir. Bu dillerden birini bilen, diğer dili de ufak bir pratikle konuşabilir. Farkların daha çok telaffuzda olmasından dolayı yazılı metinlerde bir dili bilen diğerini anlarken, konuşmada anlaşamayabilirler. Güney Amerika'nın bazı bölgelerinde bu iki dilin karışımından oluşan karma dil ile konuşulur.

Diğer romans dilleri gibi, kelimeler dişil (femenina) ve eril (masculino) olarak ayrılır. Dişil tanımlık la, eril tanımlık ise el dir. Genel olarak a ile biten kelimeler dişil, o ile bitenler erildir. Örneğin "el amigo" erkek arkadaş için kullanılırken, "la amiga" kız arkadaş için kullanılır. Sıfatlar birlikte kullanıldıkları adın eril ya da dişil oluşuna göre biçim değiştirirler.

İspanyolca öğrenmenin bu matematiksel yapısı, sıfat ve zarfların kısaltma amaçlı olarak yüklem sonuna eklenmesi, tüm zamanlar için ayrı çekim şekli ve dilek kiplerinin (subjuntivo) kullanılması gibi zorlukları vardır. Ayrıca günlük dilde sık kullanılan hemen hemen tüm fiiller, tüm zamanlar için düzensizdir ve bunları düzensiz halleriyle ezberlemek gerekir.

Vurgulama harfleri vardır (á, é, í, ó, ú) ve özellikle sıfatların kısaltma olarak yüklem arkasına eklendiği bir dil olarak bu vurgulama harflerini kullanmak cümlenin tüm anlamını değiştirebilir ve çok önemlidir.

Diğer dillerde olmayan ve sadece bu dilde bulunan bir özellik ise ters soru işareti ve ters ünlemdir. İspanyolcada evet/hayır ile yanıt verilebilecek soru cümleleri ile ve soru olmayan cümlelerin yapısı aynı olduğu için bir metni okurken vurgulamayı kolaylaştırmak için bu işaretler kullanılmaktadır.

Dilin telaffuzu İspanya ile Güney Amerika arasında farklılık gösterir. Bir örnek olarak bir harf kabul edilen 'çift l' (ll) İspanya'da y gibi okunurken, Güney Amerika'da "ş", c ya da j olarak okunur.


Temel söz dağarcığı
Evet - Sí
Hayır - No
Teşekkür ederim - Gracias
Çok teşekkür ederim - Muchas gracias
Rica ederim - De nada
Lütfen - Por favor
Özür dilerim - disculpeme
Merhaba - Hola
Güle güle - Adiós
Görüşürüz - Hasta luego
Günaydın - Buenos días
İyi akşamlar - Buenas tardes
İyi geceler - Buenas noches
Ben - Yo
Sen - Tú
O - Él (e) , Ella (d)
Biz - Nosotros
Siz - Ustedes
Onlar - Ellos (e), Ellas (d)
Nasılsın? ¿Cómo estás? ¿Qué pasa?
Nasılsınız? ¿Cómo está?
Ne var ne yok? ¿Qué tal?
İyi - Bien
Kötü - Mal
Kız çocuk - la hija
Erkek çocuk - el hijo
Anne - la madre
Baba - el padre
Arkadaş - el amigo (e), la amiga (d)
Biraz - Un poco
Çok - Mucho
Hepsi - Todo