Stajın önemi
Zaman zaman üniversiteden hocalarımla öğrenciler hakkında sohbet ediyoruz.
Okul bittikten sonra öğrencileri bekleyen iş hayatının zorluklarından, öğrencilerin kendilerini yetiştirmek için okul dışında yapması gereken çalışmalardan söz ediyoruz.
Verdikleri eğitimin yanı sıra iş bulma konusunda da (özellikle Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu) hocalarımızın çabalarına şahit oluyorum.
Ellerinden geldiğince öğrencilerin işsizlik problemini hep birlikte aşmaya çalışıyorlar. Bu çabalar içinde öğrencileri iş hayatına hazırlamada önemli bir prova olan staj da var.
Yaz ayları staj aylarıdır. Birçok öğrenci stajına başladı veya başvuruları hala devam ediyor.
Mezun olduktan sonra iş başvurularında “deneyimsizlik” ciddi bir sıkıntı olarak karşımıza çıkıyor.
Dolayısıyla öğrenciler için staj yapmanın önemi giderek artıyor.
Ancak yakın çevremden ve verilen örneklerden de görüyorum ki henüz konunun ciddiyetine varmamış birçok öğrenci ve şirket var.
Öğrencilere sesleniyorum;
Kariyer ve kişisel gelişim açısından staj döneminizi iyi değerlendirin.
Zar zor bulunan stajları sadece bir zorunluluk ya da fotokopi faks çekmek olarak görmeyin.
Şikayet konusu olan bu görevlerin aslında genel iş akışı içerisinde kritik önem taşıdığını unutmayın.
Staja gerçek anlamda iş hayatına hazırlık olarak bakmalısınız. Ve nasıl bir işte çalışmak istediğinize karar vermede stajın size büyük yardımı olacağını bilmelisiniz.
Verimlilik konusunda staj yaptığınız şirketin bu konudaki politikası, stajyere verdiği öneminde elbette büyük etkisi vardır.
Ancak yine de size iş verilmesini beklemeyin. Ekibin bir parçası olun ve öğrenmek için tüm fırsatları değerlendirin.
Yaptığınız işi kesinlikle basite almayın ve kendinizden bir şeyler katmayı ihmal etmeyin.
İş görüşmeleri yaptığınızda, staj yapmayı sadece zorunluluk olarak görenlerden daha emin bir duruş sergilediğinizi fark edeceksiniz…
Sibel BAĞCI UZUN

---------------------------------------------------------------------

- İŞ EDİNMEDE STAJIN ÖNEMİ BÜYÜK...



Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından, "Lisans eğitiminde teoriden pratiğe ilk adım: Staj" konulu bir seminer düzenlendi. Yerel Öğrenci Kurultayı olarak organize edilen toplantıda, Prof. Dr. Ali Güngör, öğrencilere "Staj dönemini iyi değerlendirin. Stajda bakan göz olmalısınız. Zamanınızı boşa geçirmemelisiniz" dedi.

Seminer, Prof. Dr. Ali Güngör başkanlığında, Endüstri Mühendisi Ogün İstanbul (Atay Holding), Bahar Er (BOSCH), Başak Ertaş Gödek (Delphi Packard) ve Ege Üniversitesi (E.Ü.) Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi B. Özkan Karaoğlu'nun katılımlarıyla gerçekleşti.

Seminerde, stajyerin gelecekte iş yaşamındaki önemi, Avrupa'da staj yeri statüsü ve endüstriyel işlevi, firmaların stajyerlerden beklentileri, stajyer seçim kriterleri, staj çalışmaları, öğrencilerin stajdan beklentileri ve yaşanan sorunlar ele alınarak incelendi.

İlk konuşmacı olarak söz alan E.Ü. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Güngör, öğrencilerin staj ile ilgili olanakları iyi değerlendirmelerini, staj yeri seçiminde seçici olmalarını ve staj yapmış olmak için staj yapmamalarını söyledi. İş hayatına geçişi sağlayacak bu süreçte başarılı olabilmek için öğrencilere "Stajda bakan göz olmalısınız, zaman geçirmemelisiniz" diye öğüt verdi.

Stajın öğrencilik ile iş hayatı arasında bir süreç olduğu, bu risksiz ortamda öğrencilerin artılarını ve eksilerini görerek hatalarını telafi edebilecekleri, bu yüzden stajın hem öğrenciler hem de firmalar için önemli olduğu belirtildi. Delphi Packard İnsan Kaynakları Sorumlusu Başak Ertaş Gödek, stajyerleri mühendis seçer gibi seçtiklerini, stajyerin gelecekte şirketlerinde çalışabilecek kapasitede olup olmadığını düşünerek, stajyerin ne öğrenmek istediğini ilk referansta anlamaya çalıştıklarını belirtti.

Gödek, öğrencilerin yabancı dilini geliştirmesini ve staj sürecinde etkin ve iyi bir iletişimci olmalarını belirterek, "Her bir stajyer bizim çalışanımızdır. Arkadaşlarımız yeni bir mühendis gibi işe başlar. Bu doğrultuda stajyerlerin şirketimiz ile paralel bir dünyaya sahip olmasını isteriz" dedi.


---------------------------------------------------------------

Ama staj derken gerçek anlamda bir staj sürecinden söz ediyorum. Amacına uygun olamayan bir ortamda yapılan stajın size bir faydası olamayacağı gibi çok değerli olan zamanınızı da heba etmenize neden olacaktır.

Önce staj ve biraz deneyim ama

Eğitim sistemimizin önemli sorunlarından biri zorunlu branşlar dışında öğrencilere uygulamaya dönük staj imkanlarının sağlanmamasıdır. Zaten zorunlu olan stajlarında öğrencilerin staj defterlerine yazılanlar ve basılan kaşelerle sınırlı kaldığını biliyoruz. Stajyer öğrencilere uygulama yerine kuruluşlardaki angarya tabir edilen işlerin yaptırılması neredeyse geleneksel bir hal almış durumda.

Pek çok kuruluş işlerinin yoğun döneminde stajyerleri bedava yada ucuz iş gücü olarak kullanıyor. Bu yoğun iş dönemlerinde departmanlar stajyer talepleri konusunda birbirleri ile adeta yarışıyorlar Örneğin medya sektöründe bu tür stajyer istihdamı neredeyse sıradan bir hale gelmiş durumdadır [1].


Bizim iş yaşamımızda en çok zorlandığımız konulardan biri de yeni mezunların yetiştirilmesi için harcanan efordur. Bu nedenle kuruluşlar genç mezunların sıkça şikayet ettikleri gibi gerçektende genellikle belirli deneyimlere sahip nitelikte elemanlar ararlar.


Bunun nedeni yeni mezunların istisnalar dışında iş hayatı için gerekli minumum donanımlara sahip olmamalarıdır. Örneğin bazen basit bir ofis makinesinin kullanımı

( fax gibi) yada çağımızın olmazsa olmaz gerekliliği bilgisayar kullanımı yönünden yetkin olmayan gençler iş piyasasında kendilerine şans aramaktadırlar.


İstihdam ettiği personele hem ücret ödeyip hem de onun yetkinliklerini arttırmanın maliyetine katlanmak pek çok kuruluşun tercih etmediği bir yöntem olduğundan bu gençlerin iş bulma şansı düşük olmaktadır.

Bu konudaki önerilerimizi sıralayacak olursak ;


Staj yaparken ;


Bu konuda sizi kabul eden kuruluş konusu gerekli araştırmayı yapın size gerçekten staj imkanı sağlanacak mı yoksa yukarıda sıraladığımız olumsuz staj koşullarını mı yaşayacaksınız bilin. Genellikle İnsan kaynakları departmanı olan ve resmi girişimler sonucu stajyer talep eden kuruluşlar bu konuda daha güvenilir kuruluşlar olacaktır.


Staj yaptığınız kuruluşta geçen her gününüzün çok değerli olduğunu hiç unutmayın. Öğrenci mantığından (işin eğlence yanıyla ilgili ) biraz uzaklaşın ve bu dönemin iş yaşamına atılan adımın önemli bir parçası olduğunu hep hatırlayın.


Size iş başı eğitimi imkanı verdiklerinde yetkinliklerinizi arttırmaya çalışın bu konuda göstereceğiniz hızlı gelişim ve öğrenme isteği gibi özellikleriniz size ileride bir iş teklifi şeklinde geri dönebilir.


Unutmayın ki özellikle kurumsal yapıda ki pek çok kuruluş genç adayları bu tür stajlar sırasında izleyip yararlı olacağına inandıklarına iş teklifi yapmaktadırlar.


Yukarıdaki hususların dışında staj yaptığınız süre boyunca o kuruluşun kurallarına varsa personel yönetmeliklerine uyumlu olun.(mesai saatleri,giyim vb.) Dışarıdan gelen kişilerin kuruluşlarda daima daha fazla göz önünde olduğunu hep hatırlayın.


Ülkemizde Meslek liselerinin staj koşullarını düzenleyen yasa gereği bu öğrencilerin sosyal güvenlik vecibeleri okulları tarafından yerine getirilir ve işverenlerde yaşlarına uygun olan asgari ücretin % 30’unu kendilerine ücret olarak ödemekle yükümlüdürler.


Ancak belirli branşlar dışında[2] üniversite öğrencilerinin staj koşullarını düzenleyen herhangi bir yasa olmadığından bu öğrenciler önceki bölümlerde de belirttiğimiz gibi staj süresince ya kayıt dışı(ücretsiz) çalıştırılmakta yada asgari ücret seviyesinde ücretlendirilmektedirler.


--------------------------------------------------------------------------------

[1]Bazı medya kuruluşları yaygın biçimde yeni mezunları stajyer adı altında istihdam ederek ücretsiz çalıştırıyorlar.

[2] Hukuk öğrencilerinin staj dönemleri için yasal bir düzenleme söz konusudur.

Türkiye’nin önemli sektörlerindeki seçkin firmaların yöneticilerinden yeni mezunlara önemli tavsiyeler…
Üniversiteden yeni mezun olmuş veya halen üniversitede eğitimini devam ettiren bireylerin ortak olan en temel şikayeti iş deneyimlerinin olmamasından ötürü, firmaların onları işe almamalarıdır.
Üniversitede okurken, çoğu zaman devam zorunluluğu engeli ile karşı karşıya kalan üniversite öğrencileri, bu koşullar altında nasıl deneyim sahibi olabilecekleri konusunda her zaman büyük bir umutsuzluk içindedirler. Bu durumda üretilebilecek ender çözümlerden en etkili olanı staj olanaklarını araştırmak ve daha üniversitede öğrenciyken firmaların sağladıkları staj olanaklarından maksimum faydayı sağlamaktır.

Kariyer.net Yönetim Kurulu Başkanı Tufan SEVİNÇEL, yeni mezunların başa çıkması gereken deneyimsizlik sorununun, aslında düşünüldüğü gibi çözülemeyecek bir durum olmadığını, iş deneyiminizin olmamasının doğal olarak bir dezavantaj olduğunu; ama yeterli niteliklere sahipseniz işsiz kalmanız da olası olmayacağını söylüyor. SEVİNÇEL ayrıca, “Önemli olan, aktif olarak iş arama sürecine başlayana kadar edindiğiniz yarı zamanlı veya dönemsel iş deneyimleriniz ve bu süre içinde kendinizi nasıl geliştirdiğinizdir.” diyor.

Genellikle yaz aylarını kapsayan ve bir aydan üç aya kadar değişen zaman dilimlerinde gerçekleşen staj imkanlarını kullanmak için, adayların bahar aylarında firmalara başvurmaları gerekmektedir. Yurtiçi Kargo İnsan Kaynakları Yöneticisi Feyza KIRAL; staj başvurularının, genellikle Mayıs aylarında yapılan başvurulardan değerlendirildiğini ve staj süresinin bir aydan az, üç aydan fazla olmadığını söylüyor. GlaxoSmithKline Türkiye İlaç Sanayii İnsan Kaynakları Direktörü Selcen YAVUZ ve Arçelik A.Ş. İnsan Kaynakları Uzmanı Özgür ŞAHİN ise her yıl, bölümlerin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen sayıda stajyerin yaz aylarında firmalarında çalıştığını ifade ediyor.

KENDİNİZİ GELİŞTİRİN

Firmaların staj olanaklarından yararlanmak için öğrenciler arasında büyük bir yarış ve mücadele vardır. Hatta öğrencilerin çoğu zaman diledikleri firmalarda staj yapmaları bile zorlaşmış, staj kabul koşulları ağırlamış ve başvuru sayısının artması, işverenlerin daha işin çok başından daha kaliteli ve nitelikli olan adayı staja kabul etme şansları doğmuştur.

Arçelik A.Ş. İnsan Kaynakları Uzmanı Özgür ŞAHİN, yeni mezunların “teknolojiyi ve işiyle ilgili gelişmeleri yakından takip eden ve işine yansıtan, uluslararası bir vizyona sahip olan, ikinci bir evrensel yabancı dil konusunda kendini geliştirmiş” olmalarını tavsiye ederken, personel işe alımında kişisel gelişimin ne derece önemli olduğuna ve yeni mezunların yukarıda sayılan doğrultularda kendilerini geliştirmelerinin onlar açısından oldukça olumlu sonuçlar yaratacağına değinmektedir.

MÜCADELEYİ BIRAKMAYIN

Bir işi yapmaya karar vermek kolay; ama o işi bitirmek zor olabilir. Kimi zaman ilerleme kaydetmeden geçen zamana aldırmamak ve istenilenlere ulaşmak için mücadeleyi bırakmamak gerekmektedir. Yeni mezunların ve iş piyasasına daha yeni atılmış gençlerin birçok sebepten dolayı sıkıntı çekmesi çok normaldir; fakat böyle durumlarda kişinin vazgeçmemesi ve kendi kendini motive edebilmesi çok önemli... “Asla iş bulamayacağım.” demek çok kolay... Önemli olan yılmadan başarmaya çalışmaktır.

Yurtiçi Kargo İnsan Kaynakları Yöneticisi Feyza KIRAL’da aynı şekilde düşünenlerden..Kıral’ın bu konudaki görüşleri: “Yeni mezunlarin iş bulma konusunda çabuk umutsuzluğa kapılmamaları, mücadeleyi bırakmamaları gerekmektedir. İş hayatında ilk verilen görevlerin büyük sorumluluklar olmayacağını, fakat çoğu önemli görevlerin önce fotokopi almasını öğrenilerek başladığını unutmamalarını, beklentilerin kademeli olarak arttırılmasını önermekteyiz.”

KENDİ YAPINIZA EN UYGUN İŞİ BULUN

Her bireyin kendi kişiliğine, yeteneklerine, becerilerine ve temel formasyonuna göre iş başvurusu yapmasının daha doğru olacağı çok açıktır. Önmeli olan her bireyin en verimli olarak çalışabileceği alanı tespit edebilmesidir. Bu konuda görev, yine kişilerin kendilerine düşer. Kişinin kendisini iyi tahlil etmesi ve daha yeni mezun bir bireyken, iş hayatına kendi için en uygun sektörde başlaması gerekmektedir.
Staj, bu noktada çok daha önemli bir konuma gelmektedir. İşin teorik kısmının çoğu zaman pratik kısmıyla uymaması nedeniyle, işin mutfağına gidip staj yapma imkanı bulduktan sonra, bireyler çalışmak istedikleri sektörün gerçekten kendiler için en iyi solup olmadığını anlayabilirler.
Volvo Otomotiv Türk Ltd. Şti. Mali ve İdari İşler Direktörü Kerem VULAŞ, konuyla ilgili görüşlerini şu şekilde özetliyor: “Yeni mezun arkadaşlara tavsiyem, içlerine sinen işi, kendilerinden birşeyler katarak yapma yollarını aramaları.. Kendimizden bir şey katmadan ya da katamadan yaptığımız şeyleri sahiplenmekte güçlük çekeriz ve bu da performanslarımıza ve de dolayısıyla, şirketimizin performansına etki eder. Unutulmaması gereken şey, birey olarak kim olduğumuzu unutmamak ve bunu şirketimizin kimliği ile harmanlayabilmek..”

STAJIN TAM ZAMANLI BİR İŞTEN FARKI YOK

Mülakata gittiğinizde kıyafetlerinizin temiz ve ütülü olmasına dikkat edin. Staj veya dönemsel bir iş mülakatına gitmiş bile olsanız, her mülakat için uyulması gereken temel kurallar bu pozisyonlar için de geçerli olacaktır. İlk izlenimin potansiyel işvereniniz üzerindeki etkisini göz önünde bulundurun ve her zaman bu noktayı ciddiye alın. Sağlam bir tokalaşma ve iyi görünüş karşınızdaki kişide oluşturacağınız ilk izlenim açısından son derece önemlidir. Fazla abartılı takılardan ve ağır parfümlerden kaçının.

GlaxoSmithKline Türkiye İlaç Sanayii İnsan Kaynakları Direktörü Selcen YAVUZ’un bu konudaki görüşleri: “Firmamızda staj yapacak öğrencilerin ileride bizimle çalışabilecek potansiyelde olması ve şirkette bulunacağı süre boyunca gerçekten işe ve kendisine katkıda bulunabilmesi en önemli kriterimizdir. Bu nedenle staj başvurularını da normal bir iş başvurusu gibi değerlendiriyoruz.”

ESKİ ÇALIŞANI TERCİH EDERİZ

Yeni mezunların yaptığı oldukça büyük hatalardan biri de, stajlarını yeterince ciddiye almamlarıdır. Staj yaptıkları firmalarda yapılan devamsızlık, boş vakit geçirme ve bunlara benzer zaman öldürücü davranışlar sonunda, öğrenmeleri gereken bilgileri öğrenememeleri, sonrasında oldukça büyük sıkıntı çekmelerine neden olmaktadır. Ayrıca firmalar, boş pozisyonları kendi bünyelerindeki personel ile doldurmaya meyilli olduklarında, staj performansı oldukça önemli bir hale gelebilir.

Volkswagen Doğuş Finans İnsan Kaynakları Yöneticisi Ebru PİLAV, “İlkemiz şirketimizde staj yaparak bizi tanıyan, bizim tanıdığımız başarılı olan adayların, şirkette devamlılığını sağlamaktır. Stajyer olarak çalışan bir kişi de bizim için VDF ailesinin bir üyesidir.” diyerek bu konudaki görüşlerini dile getiriyor.

PARA HERŞEY DEĞİLDİR

Yeni mezunların kendileriyle en fazla çeliştikleri nokta çoğu zaman kariyerlerine iyi bir ücretle, iyi bir firmada başlamayı istemeleridir. Bu durum kimi zaman gerçekleşse bile, iş deyimi noksanlığı nedeniyle sıkıntı çeken adayların, kendilerini geliştirene kadar ücret taleplerini çok da yüksek miktarlarda tutumamalarını tavsiye ederim. Önemli olan iş hayatına bir başlangıç yapabilmek ve iyi bir firmada yükselme şansınızın olabileceği alanlarda kariyerinizi geliştirmektir.

Vaillant Isı Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. IT Bölüm Sorumlusu Gürdal ERGÜVEN de bu konudaki fikirlerini şu cümlelerle dile getiriyor: “Yeni mezun arkadaşlara bence yapılabilecek en iyi öneri hemen çok gelirli bir iş aramak yerine kendilerini çok hızlı geliştirebilecekleri, iş hayatında tabiri caizse "pişecekleri" türde işlere öncelik vermeleridir. Aldıkları teorik eğitimlerin pratik olarak iş hayatında nasıl uygulandığını iyi bir şekilde oturtmuş olan kişilerin kariyerleri daha güvenli temeller üzerinde durmaktadır.”

DÜRÜST OLUN

Özgeçmişinizdeki bilgilerin doğru olması çok önemlidir. Deneyimli mülakatçılar tutarsızlıkları, duraksamaları ve şüpheleri farkederler. Sizi söylediğiniz bir cümle ile sıkıştırıp; nasıl yanıt vereceğinizi ölçmek isterler. Mülakatı yapan kişinin kafasında sizinle ilgili hiçbir soru işareti kalmamalıdır; çünkü dürüst olmadığınızı düşünen bir mülakatçıdan daha önyargılısı yoktur.

GlaxoSmithKline Türkiye İlaç Sanayii İnsan Kaynakları Direktörü Selcen YAVUZ, yeni mezunların kesinlikle dürüst olmaları gerektiğini vurguluyor ve şöyle devam ediyor: “Mülakatlarda görüşmecinin duymak istediğini değil, kendisinin "gerçekte olduğu"nu yansıtması da çok önemli.” diyor.

Zeynep KOÇER
Kariyer.Net
Editör