Tokat Mutfağı
Tokat'ın verimli toprakları Tokat mutfağının zenginliğini oluşturur Orta Anadolu'ya özgü unlu besinlerin yanı sıra, yöre mutfağında sebze ve meyva da önemli yer tutar Tokat mutfağında asma yaprağı yaygın ve değişik biçimlerde kullanılır Yaprak sarması, cevizli bat, bakla dolması bunların başlıcalarıdır Kazova üzümü, zile pekmezi ya da cevizli şeker sucuğu Tokat yöresi ile özdeşleşmiş tatlardır
Geleneksel Tokat evlerinin en büyük özelliği, büyük odalarından birinin mutfak olmasıdır Mutfağa halk ağızı ile “İşevi” veya “akşana” denir Taban döşemesi bal peteğini andıran kiremit tuğla ile kaplıdır Odanın bir köşesinde yemek yapmaya ve çamaşır kazanını kaynatmaya yarayan yer ocağı bulunurken; diğer tarafta kurutulmuş yiyecek, konserve, salça, peynir, yaprak saklanan kiler bulunur Ayrıca kuru baklagil ve tahılın saklandığı bölmeli ambar vardırBağ evlerinde kebap fırını, üzüm suyu0nun çıkarıldığı şirehane, geleneksel Tokat mutfağının en belirgin özelliğidir
Bugün bile Tokat’ta yemekler çoğunlukla yer sofrasında yenilir Mutfak kalabalık ailelerde oturma odasıdır Tokat’ın çok zengin mutfağı vardır
Çorbalar
Bacaklı çorba, bütün çorba, keş, oğmaç çorbası, topallaklı helle, püşürük çorba, keşbo çorba, katıklı(ayranlı), kelem çorbası, kamalı çorba
Etli-Kurubaklagil Yemekleri
Keşkek, bat, coştu yemeği, iç yemeği, basta, büryan, karışık yahni, ferfene, dolma köfte, Tokat kebabı
Sebze Yemekleri
Nivik, madımak, bakla dolması, pakali, gelin parmağı, ısırgan yağlı aşı, baldıran
Unlu Hamurlu Yemekler
Şipsi, papa, siron, olibah, tülü köfte, kulak, cadı
Çörekler Ve Börekler
Kavlak börek, mısır böreği, pırasa böreği, yaş börek, hamba, Almus böreği, taş ekmeği, çarşaf böregi
Tatlılar
Güdül, kumak, hasurda, sini çevirme
Bunların dışında Tokat pastırması, elbiseli sucuk, ilimizde bolca yetişen kuşburnudan elde edilen reçel, marmelat, nektar gibi yiyeceklerden başka enfes bir içimi olan mahlep şarabı da ilimizin mutfak özelliklerinden bazılarıdır
Tokat Kebabı
Taze kuzu eti, kuyruk yağı, patlıcan, domates, yeşil biber, patates, soğan, sarımsak ve özel pişirilmiş kebap pidesi kullanılarak yapılan ilimize has enfes bir yemektir Özel kebap ocaklarında yapılır Küçük parçalar halinde kesilen etler baharat, biber ve soğanla terbiye edildikten sonra hafif yağlanmış şişlere takılmak üzere bekletilir Şişlerin en başına et ve sebzelerin düşmemesi için patlıcanın sap kısmı takılır Şiş üzerine bir et bir sebze ve sebze aralarına bir parça kuyruk yağı ve bir iki diş sarımsak dizilir Patlıcanların kabuğu alınmaz yarıdan kesilmiş ve uzun selvi doğranmış patlıcanlar önceden hafifçe tuzlanmalıdır Birkaç şişe de etler müstakil olarak takılır
Kebap ocağının ortasında bulunan yatay demire şişler asılır Fırının iki tarafında bulunan yatay bölümde yanan odunların ateşi ile pişmeye bırakılır Fırının alt kısmında bulunan şaç tepsiye damlayan yağlar toplanır Özel pişirilmiş pideler bir tepsiye yayılır Pişen etler ve sebzeler bunun üzerine sıyrılır Tepsinin ortasına pişen domatesler konulurÜzerine toplanan yağlardan gezdirilerek servise alınır
Keşkek
Bütün yarma, nohut, kemikli et, yağ, tuz, kara biber İlikli kemikli et akşamdan çemenlenir ve bekletilir Keşkeğin pişeceği tencereye etler alınır, üzerine tuz ilave edilir ve pişmeye bırakılır Suyu azalınca et pişmemişse tekrar su konulur ve pişmeye devam edilir Et piştiğinde suyu yeterli ise tekrar su verilmez Ayıklanmış ve yıkanmış yarma ve nohut katılırTuz ilave edilir Baharatları atılır Ağır ateşte pişmeye bırakılır Yarmaları ve nohudu istenilen derecede pişmemişse tekrar su verilir Yarı pişmiş durumda iken yağı eklenir ve pişmesi tamamlanır
NOT: Taze etle olabileceği gibi kurutulmuş etle de pişebilir Sıcak sıcak sofraya alınır Tahta kaşıkla piştiği tencereden yenilmesi tercihlidir Tabaklara dağıtım yapılmaz Kış sabah kahvaltısında ve öğle vaktinde tercih edilir Yanında ayran,kuşburnu ezmesi ve turşu tercih edilir
Bat
Yeşil mercimek, yeşil soğan, yeşil biber, maydanoz, kuru soğan, domates salçası, dere otu, reyhan, domates, kıyılmış ceviz, ince bulgur, tuz, kimyon ve kara biber malzemelerinden yapılır
Yeşil mercimek önce haşlanır, suyu süzülmeden soğumaya bırakılır, yukarıdaki malzemeler doğranarak soğumuş olan mercimeğe katılır Biraz su ilave edilir Hafif ve besin değeri yüksek bir soğuk yemek olarak servise sunulur
Bakla Dolması
İç bakla, ince bulgur, domates salçası, reyhan, kuru soğan, maydanoz, tuz, kara biber, yağ ve parçalanmış et malzemelerinden yapılır
Bakla önce ıslatılarak ikiye kesilir, kabuğu soyulur İnce bulgur ve diğer malzemeler birbirine karıştırılarak dolma içi hazırlanır Daha önce salamura yapılmış asma yaprağına irice sarılır İçine parça et konmuş kazana dolmalar dizilirÜzerine kıyılarak yağda öldürülmüş dörtlü ilave edilerek, kısık ateşte pişirilir
Madımak
Tokat’ın yemek kültürünün en güzel örneklerinden biri olan madımak, çayır ve meralardan toplanır Ayıklandıktan sonra yıkanır İnce ince doğranıp, tekrar yıkanarak süzgeçten geçirilir Bir kazanda kıyılmış soğan, yağ ve pastırma ile karıştırılıp, soğan ölünceye kadar beklenir Daha sonra madımak konur Biraz bekledikten sonra bulgur ve su ilave edilir Tuz atılarak iyice pişinceye kadar beklenir