ABD Başkanı Barack Obama’nın ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay programındaki öncü pozisyonunu ortadan kaldıran yeni düzenlemeleri, ABD’li politikacı ve bilim adamlarının sert eleştirilerine hedef oluyor.


Yeni düzenleme kapsamında, insanlı uzay uçuşları programlarında özel havacılık ve uzay sanayi şirketlerinin önü açılacak. Böylece astronotların uzaya gitmesini ve Dünya’ya geri dönmesini sağlayacak roket ve uzay araçları özel şirketler tarafından üretilecek.

Obama’nın revizyonu, bugüne kadar tüm insanlı uzay uçuşlarında kullanılan roket ve uzay araçlarını üreten NASA’nın bütçesinde de büyük kesintilere gidilmesini amaçlıyor. Ancak çok sayıda uzman ve politikacı düşünülen revizyonların gerçekçi olmaktan uzak kaldığı görüşünde.

OBAMA’NIN PLANI MANTIKLI DEĞİL
Başkan Obama yeni uzay programı içinde özel şirketlerin üreteceği roketlerle 2015 yılından itibaren uzaya astronot göndermek istediğini belirtti. Uzmanlar ise, planlanan vakte kadar bunu gerçekleştirmenin çok zor olduğuna inanıyor.

Wall Street Journal’a konuşan NASA güvenlik danışmanlarından John Frost, yeni standartlara göre uzay araçları ve roket tasarımları yapacak özel şirketlerin yaşanacak her türlü aksaklıkta programlarının çok gerisinde kalma tehlikesiyle karşılaşacaklarını belirtti.
Frost, yeni program altında astronotların uzaya gönderilmesi için belirlenecek güvenlik standartlarının 2011’nin sonuna kadar dahi yetişemeyeceği öne sürerken, temel donanım güvenliği standartları belirlendikten sonra çok uzun bir test ve onay süreci gerektiğini ifade etti.

Obama’nın Kongre’ye gönderdiği yeni bütçe planı, NASA’nın tekrar Ay’a insan gönderilmesi için beş yıl önce başlattığı Constellation programının iptal edilmesini öngörüyor. Obama, Ay’ı göz ardı ederek Mars’a ulaşmayı ve bunun için asterorit ve Mars’ın uydularından geçen bir yol çizerek kızıl gezegene ulaşmayı istiyor.

Obama’nın yeni roket ve uzay araçları için 6 milyar dolar ayrılmasını öngören planı, amaçlanan projeler için çok yetersiz kalıyor. Öyle ki, Obama Nisan ortasında uzaya insan ve malzeme götürmesi için tasarlanacak bir ağır yük roketi için 3 milyar dolar ayıracağını belirtti. Ancak Constellation programı altında üretilen Ares I roketi sadece 9 milyar dolara mal oldu.

POLİTİKACI VE UZMANLAR TEPKİLİ
Nisan ayının ortasında Beyaz Saray’ın Kennedy Uzay Merkezi’nde düzenlediği konferansta konuşan Obama, kendisine yöneltilen ağır eleştirilere karşılık, “Eski zamanlardan beri yaptığımız şeyleri, bunların bizi istediğimiz yere götüreceğini düşünerek yapmayı sürdüremeyiz” diyerek kendini savundu. Ancak ABD Kongresi’nin birçok üyesi Obama’nın kararından hiç memnun değil.

New York Times’a konuşan Cumhuriyetçi Pete Olson, Obama’nın açıklamalarının fikrini değiştirmediğini, başkanın kesin tarihler içermeyen, açık olmaktan uzak bir plan sunduğunu söyledi. Cumhuriyetçi Senatör Richard Shelby ise, ABD’nin uzay keşfindeki liderliğini Obama yüzünden kaybedeceğini savundu.

Shelby, “Gelecek nesillere Çinlilerin, Rusların ve hatta Hindistanlıların uzay keşfinde nasıl ABD’nin önüne geçtiklerini öğrenmek kalacak” dedi.

NASA’nın bugün 76 yaşında olan en kıdemli uçuş kontrolörlerinden Gene Kranz, Başkan Obama’nın belirlediği yeni uzay programıyla ABD’yi riskli bir yola soktuğunu ve gelecek 10 senelik süre zarfında insanlı uzay programının durma noktasına gelebileceğini belirtti.

Kranz, özel şirketlerin öne çıkarılmasıyla NASA’nın insanlı uzay uçuşundaki eşsiz tecrübesi ve bilgisinin kaybedilebileceğini vurgularken, NASA’nın en yetenekli çalışanlarından oluşan ekiplerin dağıtılması halinde bir uzay aracı tasarlanmasının son derece zorlaşacağını ifade etti.

NASA’nın 2005-2009 yıllarındaki yöneticisi Michael Griffin ise, Obama’nın planını ticari anlamda “ağız sulandırıcı” olduğunu söyledi. ABD halkının yüzde 70 ile 75’inin NASA’yı desteklediğine dikkat çeken Griffin, Obama yönetiminin sunduğu revizyonla daha yüksek bir destek alabilmesinin mümkün olmadığını ileri sürdü.

NASA’nın bütçesinde kesintiye gidilirken, mevcut olmayan bir uzay taşımacılık sistemi için hükümetin 6 milyar dolar vermesinin anlaşılır bir şey olmadığını belirten Griffin, “Bu kadar parayı özel şirketlere verdikten sonra onlardan hizmet kiralamanın ticari anlamda mantığı yok” dedi.

IVINS: PROGRAM GERÇEKÇİ DEĞİL
ABD’nin en kıdemli kadın astronotlarından Marsha Ivins, hurriyet.com.tr’ye verdiği röportajda, yeni uzay programıyla ticari uzay uçuşları yapan şirketler oluşturulmak istendiğini belirtti.

Obama’nın 2040’a kadar Mars’a astronot gönderme fikrini çok gerçekçi bulmayan Ivins, Mars’a gidebilmek için gereken teknoloji ve tekniğin geliştirilmesi adına Ay’a görevler düzenlenmesi gerektiğini, ancak Obama’nın bu amacı güden Constellation programını iptal ettiğini belirtti.

Ivins, hükümetlerin uzay keşfine gerekli ilgiyi göstermediği belirterek şu yorumu yaptı: “Eğer ticari havayollarının göstermiş olduğu gelişimi bugüne dek uzay uçuşunda da göstermiş olsaydık, çoktan Mars’ın ötesine geçmiş olurduk. Bilim kurgu yazarlarının bahsettikleri her şeyden elimizde var. Tek eksik bunu yapmamamız.”