14 EYLÜL

1829- Ruslar ile Edirne Antlaşması imzalandı.
1867- Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayımlandı.
1960- Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezüela,
OPEC'i kurdu.
1966- Dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel öldü.
1969- Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal
şampiyon oldu.
1974- Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney, Adana'nın
Yumurtalık ilçesi yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü.
1981- Amerikan asıllı aktris ve Monaco Prensesi Grace Kelly,
trafik kazasında öldü.
1982- Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel, bombalı saldırıda
öldürüldü.
1997- Van'da gerilim hattına takılan askeri helikopterin düşmesi
sonucu on asker öldü.
1998- Gazeteci, yazar, şair Mehmed Kemal, İstanbul'da öldü.
1999- YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da
kapalı alanlarda türbanı yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik
kartındaki fotoğraf, derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve
spor alanlarında da türban yasağı konuldu.
2006- Fotoğraf sanatçısı Mehmet Gülbiz'i Taksim'deki evinde 38 bıçak
darbesiyle öldüren İranlı Parisa E, ''tasarlayarak adam öldürmek''
suçundan müebbet hapis, hırsızlık suçundan da 1 yıl 11 ay 10 gün
hapis cezasına çarptırıldı.

15 EYLÜL

1890- Ünlü polisiye yazarı, dedektif ''Hercul Poirot''nun yaratıcısı Agatha
Christie doğdu.
1910- Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.
1916- Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, Birinci Dünya Savaşı
sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı.
1923- Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu
Yunanlılardan teslim alındı.
1923- Türkiye'de ilk yüzme yarışı, Galatasaray Kulübünce
İstanbul-Büyükada'da düzenlendi.
1928- İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok
edebilen ''küf''ü bularak, ''penicillium notatum'' adını verdi.
1929- Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliğinin ilk sergisi Ankara'da
açıldı.
1949- Seçimleri kazanan Konrad Adenauer, Federal Almanya'nın ilk şansölyesi
oldu.
1955- Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.
1961- Yassıada Mahkemesi, kapatılan DP'nin 15 üyesi hakkında ölüm, 32 üyesi
hakkında müebbet hapis cezası verildiğini açıkladı.
1971- Greenpeace (Yeşilbarış) çevre örgütü kuruldu.
1972- Besteci Ulvi Cemal Erkin 66 yaşında Ankara'da öldü.
1972- Şair, yazar Baki Süha Ediboğlu 57 yaşında öldü.
1982- İsrail, Beyrut'u işgal etti.
1983- Yazar, öğretim üyesi Murat Sarıca 57 yaşında öldü.
2002- Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik
döneme ait ''Marsyas'' ve Roma dönemine ait ''Eros'' heykelleri çalındı.
2002- Tiyatro ve sinema sanatçısı Şükran Güngör, tedavi gördüğü Vehbi Koç
Vakfı Amerikan Hastanesinde vefat etti.

16 EYLÜL

1889- II. Abdülhamid'in dostluk amacıyla Japonya'ya
gönderdiği Ertuğrul Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora
kıyılarında fırtınaya tutuldu; gemi kayalara çarparak
parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.
1909- Türkiye'deki ilk dişçilik okulu, Kadırga'daki Menemenli
Mustafa Paşa Konağı'nda, ''Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi
Aczacı ve Dişçi Kabile ve Hastabakıcı Mektebi'' adıyla açıldı.
1924- Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde
bastırıldı.
1935- Türk Milli Güreş Takımı Balkan Şampiyonu oldu.
1935- Kayseri Bez Fabrikası, Başbakan İsmet İnönü tarafından açıldı.
1938- Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk
harfleriyle yapılmasına karar verildi.
1949- Yunanistan'da iç savaş sona erdi.
1950- Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatına
(NATO) girme başvurusu reddedildi.
1953- İlk sinemaskop film gösterimi New York'ta yapıldı.
1961- Menderes Hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve
Maliye Bakanı Hasan Polatkan, İmralı Adası'nda idam edildiler.
1963- Ahmet Bin Bella, Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.
1969- THY'ye ait ''Seç'' uçağı, akıl hastası Sadi Toker tarafından
oyuncak tabancayla Sofya'ya kaçırıldı. Türkiye'ye iade edilen Toker,
tedavi gördüğü Bakırköy Akıl Hastanesine kaldırıldı.
1977- Yunan asıllı soprano Maria Callas 54 yaşında Paris'te öldü.
1978- İran'da bir dakika süren depremde 20 bin kişi öldü.
1992- Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal'in başkan
yardımcılığına seçildi.
2000- Ressam Şükriye Dikmen, İstanbul'da öldü.
2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli Cumhurbaşkanı Sezer,
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı
Şevardnadze tarafından atıldı.
2005- Tiyatro ve sinema sanatçısı Pekcan Koşar 70 yaşında
Yalova'nın Çınarcık ilçesinde öldü.

17 EYLÜL

1787- ABD Anayasası kabul edildi.
1908- Havacı Orwill Wright ve beraber uçtuğu arkadaşı Thomas E. Selfridge,
uçak kazası geçirdi. Kazada ölen Selfridge, uçak kazasında yaşamını yitiren ilk
insan oldu.
1934- Türkiye, Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) üyeliğine kabul edildi.
1941- İngiliz ve Sovyet işgali altındaki İran'da Şah Rıza tahtan indirildi,
yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.
1960- Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya, Devrim Ocakları başkanı oldu.
1961- Adnan Menderes idam edildi. Milli Birlik Komitesi, 65 yaşını aşan
Celal Bayar ile idam kararları çoğunlukla alınan öteki hükümlülerin cezalarını
müebbet hapse çevirdi.
1967- Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor futbol maçında çıkan
olaylarda 40 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
1996- ABD Başkanı Bill Clinton, Kuveyt'e 3.500 asker gönderdi. Bill Clinton,
Irak'ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.

18 EYLÜL

1851- Amerikan gazetesi New York Times yayımlanmaya başlandı.
1921- Sakarya Meydan Savaşı'nın kazanılmasının ardından
Ankara'ya dönen Mustafa Kemal, coşkuyla karşılandı.
1934- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne girdi.
1948- Pakistan'ın Kurucusu Muhammed Ali Cinnah öldü.
1956- Efes'te 1926'dan beri sürdürülen arkeolojik kazılarda,
''Prytaneion'' adı verilen bölümde, dünyaca ünlü Artemis
heykeli gün ışığına çıkarıldı.
1961- Yassıada mahkumları Kayseri Cezaevine nakledildi.
1962- Kıbrıs'ta Rauf Denktaş'a suikast girişiminde bulunuldu.
1970- Rock yıldızı Jimy Hendrix, aşırı dozda uyuşturucudan öldü.
1971- Türkiye Güzeli Filiz Vural Avrupa Güzeli seçildi.
1978- ABD Başkanı Jimmy Carter öncülüğünde, Mısır Devlet
Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin barış
anlaşması imzaladı.
1993- Saz sanatçısı Nida Tüfekçi 64 yaşında öldü.
1997- ''Bizimkiler'' televizyon dizisinin ''Hakim Bey''i,
tiyatro ve sinema sanatçısı Orhan Çağman 70 yaşında öldü.
2003- Emekli Büyükelçi Ecmel Barutçu vefat etti.
2005- Afganistan'da 1969'dan bu yana ilk parlamento seçimleri yapıldı.
2007- Yönetmen Fatih Akın'ın ''Yaşamın Kıyısında'' filmi Almanya adına
Oscar'a aday gösterildi.

19 EYLÜL

1575- Padişah III. Murat'ın görevlendirdiği Müneccimbaşı
Takiyüddin Efendi'nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi
açıldı. Rasathane, devrin Şeyhülislamı tarafından 1580'de
yıktırıldı. Araştırmacılar, rasathanenin Galatasaray Lisesi
civarında kurulduğunu tahmin ediyorlar.
1893- Yeni Zelanda kolonisi, kadınlara oy hakkı tanıyan ilk
ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866'da ''kadın hareketi''ni
başlatan Kate Sheppard idi.
1921- TBMM, Mustafa Kemal Paşa'ya, ''Mareşal'' rütbesiyle
''Gazi'' unvanı verdi.
1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan'a
NATO'ya katılma çağrısı yaptı.
1955- Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askeri darbeyle
devrildi ve Paraguay'a sürüldü.
1961- Eski başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay öldü.
1970- Türk Hava Yollarının ''Antalya'' adlı uçağı Isparta
yakınlarında düştü: 154 kişi öldü.
1982- İsveç'te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olof Palme
başbakan oldu.
1985- Meksika'nın başkenti Meksiko'da meydana gelen 8.1
büyüklüğündeki depremde 35 binden fazla kişi öldü.
1987- 10. Akdeniz Oyunlarında Serbest Güreş Milli Takımı, 6
altın, 1 gümüş madalya ile takım halinde şampiyon oldu.

20 EYLÜL

622- Hazreti Muhammed ile Hazreti Ebubekir, Medine'ye ulaştı.
1519- Portekizli kaşif Magellan, 270 kişi ve 5 gemiyle
İspanya'dan yola çıktı.
1933- Başbakan İsmet İnönü ve Dışişleri Bakanı Tevfik
Rüştü Aras'ın, Sofya'yı ziyaretinde, 1929 Tarafsızlık
Antlaşması'nın süresi uzatıldı.
1937- Dolmabahçe Sarayı Veliahd dairesinde, Atatürk'ün de
isteğiyle, Türkiye'nin ilk resim ve heykel müzesi açıldı.
1946- Basın Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1985- Halk müziği yorumcusu, opera sanatçısı, besteci ve şair
Ruhi Su 73 yaşında öldü.
1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat Oyunları'nda halter
dalında altı dünya rekoru kırdı.
1992- Özgür Gündem gazetesi yazarı Musa Anter, Diyarbakır'da öldürüldü.
1992- Gazeteci yazar İlhami Soysal 64 yaşında öldü.
1994- Bakü'de petrol anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikan
Amaco, Penzol, Rus Lukoil ve TPAO, bir konsorsiyum oluşturdu.

21 EYLÜL

1903- İlk kovboy filmi Kit Carson'un prömiyeri ABD'de yapıldı.
1932- Himayei Etfal Cemiyetince düzenlenen ''Alaturka
Güreş'' müsabakaları Taksim Stadyumu'nda yapıldı.
1938- İlk TV haber programı, BBC'de yayımlandı.
1943- Karikatürist Sedat Nuri İleri 55 yaşında öldü.
1943- İnönü Ansiklopedisi'nin ilk fasikülü yayımlandı.
1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında
48 işçi öldü.
1960- 27 Mayıs günü, ''Milli Birlik ve Hürriyet Bayramı''
kabul edildi.
1973- Sanat tarihçisi Tahsin Öz öldü.
1975- Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu 62 yaşında öldü.
1980- Orgeneral Haydar Saltık, Devlet Başkanı Genel Sekreteri
oldu. Aynı gün Başbakan Bülend Ulusu, hükümetini açıkladı.
1989- Sinema yönetmeni ve yapımcı Ertem Eğilmez öldü.
2000- Gazeteci yazar Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca
bombayı yerleştirdiği belirtilen Rüştü Aytufan, Sapanca'da
yakalandı.

22 EYLÜL

1520- Dokuzuncu Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim öldü.
1792- Fransa'da cumhuriyet ilan edildi.
1903- İtalo Marconi, kornet (cornet) dondurma külahının
patentini aldı.
1908- Bulgaristan, Osmanlı'dan bağımsızlığını ilan etti.
1919- Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.
1932- Gazeteci, yazar, besteci Ahmet Rasim 68 yaşında öldü.
1943- Ankara Fen Fakültesi kuruldu.
1959- Avrupa ile ABD arasındaki ilk telefon kablo hattı resmen açıldı.
1964- Sosyal Demokrat Parti kuruldu.
1964- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Yassıada hükümlüsü Refik
Koraltan, Rüştü Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen'i
hastalık nedeniyle affetti.
1980- İran-Irak savaşı başladı.
1984- Gökova Körfezi'nde, Ören ve Türkevleri köyleri civarında
kurulması planlanan termik santralin yapımını engellemek isteyen
köy kadınları, yol kapatma eylemi yaptı.
1985- Fransız hükümeti, 10 Temmuz 1985'de batan Greenpeace'e ait
''Rainbow Warrior'' gemisini, Fransız gizli servisi ajanlarının
batırdığını kabul etti.
1993- New York Metropolitan Müzesi, ''Karun Hazinesi''ni
Türkiye'ye geri göndermeye karar verdi.
2000- Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel olan
insan hakları raporunu kabul etti.
2001- Besteci ve müzik yorumcusu Fikret Kızılok, tedavi gördüğü
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü.
2005- Kırşehir yakınlarında, doğal güzelliğiyle tanınan
''kuş cenneti'' Seyfe Gölü kurudu.
2005- Sinema sanatçısı Tanju Korel 61 yaşında İstanbul'da öldü.

23 EYLÜL

1856- İzmir-Aydın hattı demir yolu imtiyazı, bir İngiliz şirketine verildi.
1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demir yolu hattının imtiyazı
15 Ekim 1950'de dolacaktı. Ancak genç Cumhuriyetin hükümeti, bu hattı
30 Mayıs 1935'te satın aldı.
1939- Psikanalizin babası sayılan Sigmund Freud, Londra'da öldü.
1942- Naziler, Auschwitz'te gazla öldürme katliamlarına başladı.
1947- Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.
1954- Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi, ABD ajanı olmak iddiasıyla tutukladı.
1961- THY'nin Kıbrıs-Adana-Ankara seferini yapan ''Tay'' uçağı, Etimesgut
Havaalanı yakınlarında Karanlıktepe'ye çarparak düştü; 28 kişi öldü.
1969- ODTÜ öğrencisi Taylan Özgür, İstanbul'da polis tarafından
vurularak öldürüldü.
1996- Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'nun, evli erkeğin
zinasına ayrıcalık tanıyan maddesini iptal etti.