Örgütün çeşitli kademelerinde belirlenen amaçların gerçekleşmesi için belirli görevleri yaptırma, denetleme, düzene koyma ve karar verme işidir. Yetki bir haktır ve bu hak örgüt tarafından, örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için verilir.

1.1. Yetki Farklılaşması

organizasyon yapılarında her kademenin kendine özgü özellikleri vardır. Örgütün en üst kademelerinden en alt basamaktakilere kadar yetkileri derece derece azalan bir ast-üst ilişkisi vardır. Yani örgütün üst kademelerinden alt kademelere doğru gidildikçe yetki ve sorumluluk değişir.

1.2. Yetkinin Fonksiyonları

a. Disiplin: Örgütsel amaçlara ve hiyerarşik düzene uygun olarak hareket etmeyi sağlayan güçtür. Disiplin tamamen ceza sistemi üzerine kurulu değildir. Örgütü çoğunluğun isteğine uygun olarak ve etkisini kaynağı olan yetkilerden alan bir yönetme aracıdır.

b. Manevi Ortam: Bir grubun ortak amaçlarına ulaşmak için kolektif davranışlardan doğan çalışma atmosferidir. Karşılıklı güven ve işbirliği ruhu hakimdir. Yetkiye sahip olan kimse tarafından yaratılır. Çünkü yetki sahibi kendisine itaati sağlarken, emrindekilere de sosyal bir çalışma ortamı sağlamak için işbirliği, beraberliği ve güven duygularını aşılamalıdır.

c. Sosyal Statü ve Saygı: Statülerin ifadesinde çeşitli ünvanlar kullanılır. Ünvanlar ise kişiler arasında yetki farklılıklarının belirleyicisi olarak ortaya çıkar. Dengeli ve saygılı hareketi sağlar.

1.3. Yetki Türleri

1.3.1. Kaynaklarına Göre Yetkiler

a. Güvene Dayanan Yetki: İnsanlar güven duydukları insanlardan gelen önerileri kabul etme eğilimi gösterirler. Geçmişte sahip oldukları şöhret gibi unsurlarla çevresindekilere güven veren insanlar fikir, öneri ve emirlerini daha rahat benimsetirler.

b. Benimsemeye Dayanan Yetki: Bu tür bir otoriteden bahsetmek için önce bir iş grubuna sahip olmak gerekir. Yönetici eğer iş grubundan sosyal statü, kültür ve tecrübe nedeniyle oldukça farklılıklar gösteriyorsa, onlara kendisini benimsetmesi zordur.

c. Yaptırımlara Dayanan Yetki: Hukuksal olarak ele alınan yetkinin sonucudur. Manevi ve psikolojik yönü zayıftır. Eğer elimizde yasal olarak yaptırım uygulama gücünüz varsa daha yetkilisinizdir.

d. Töreye Uygunluğa Dayanan Yetki: En üst yöneticiden en alt kademeye kadar herkes bir örgüte girerken o örgütün örf ve adetlerini benimserler. Töreye uygun olarak hareket etme zorunluluğu, töreye uygunluğa dayanan yetkinin var olmasını sağlar.

1.3.2. Kişisel ve Örgütsel Özelliklere Göre Yetkiler

a. Bilgisel Yetki: Belirli bir konuda azmanlığa sahip olmanın getirdiği bir güç vardır. Bilgisel yetkide işte bu bilgilerin veya uzmanlığın sonucu kazanılmış olan gücün kullanılmasıdır.

b. Bünyesel Yetki: Bu yetkide öngörülen ilke, yöneticilerin hiyerarşiye hürmet etmeleri ve dürüst davranmalarının şart olmasıdır. Bünyesel yetki hukuksal bir yetkiden doğmaktadır.

c. Kişisel Yetki: İnsanların kişiliklerine bağlı olarak gerçekleştirdikleri, baskı ve korku gibi psikolojik olaylara dayanmayan manevi güçlerine kişisel yetki denir.

d. Manevi Yetki: Manevi yetki bir yöneticinin astları

3-Biçimsel Olan Yetki: hiyerarşi nedeniyle ortaya çıkan bünyesel yetkiye denir. Kurulmuş ve kabul edilmiş hiyerarşik düzen meşru güç kazanmış olur.

4- Devredilebilme Özelliklerine Göre Yetkiler : Hiyerarşide üst kademe yöneticileri astlarına yetkilerini devredebilirler. Yönetim teorisinde bu olaya “ Yetki Devri” denir. Ama yetkiler devredilirken kişisel , manevi özellikler ve sorumluluk devredilemez.

YETKİ DEVRİ

4 İşletme yöneticileri her konuda tek başlarına karar alıp , bunları uygulama yeteneğine sahip değillerdir. Yöneticiler görevlerinin bir bölümünü yetkileriyle birlikte diğer bireylere devretmek zorunda kalabilirler. Bu yolla yetki devri yönetimin aksamadan işlemesini sağlar ve kararların sağlıklı alınmasına yardımcı olur. Aksi taktirde yetki devredilmezse bir organizasyondan ve hiyerarşiden bahsedilemez.

Yetki Devrinin Özellikleri5

1. Görevlerin Aslara Devredilmesi: Astlara verilen işlerle ilgili amaçlar ve hedefler belirtilmelidir
2. Yetki Verme Hakkının Asta Devredilmesi: Yönetim astlara verilen yetkinin kapsamını açıkça ortaya koymalıdır
3. İşin Tamamlanması İle İlgili Sorumluluğun Taşınması: Yetki devreden kişi sorumluktan kurtulamaz
Yetki Devrinin İlkeleri: Yetki devrinin ilkeleri arasında yetki ve sorumluluğun denkliği ilkesi, sorumluluğun devredilmemesi ilkesi ve komuta birliği ilkeleri sayılabilir.
Yetki Devrinin Kritik Unsurları:6
1. Amaçların Açıkça Belirlenmesi: Yetki devrine konu olacak işle ilgili amaçların açık seçik olarak ortaya konmasıyla astlar yeni görevlerle nelerin istendiğini anlarlar.
2. Astların İyi Seçilmesi: Devredilmesi düşünülen işlerin özelliklerine uygun bir ast seçimi son derece önemlidir. Devredilen işler gereksiz işler olarak düşünülmemelidir.
3. Devredilen İşle Dengeli Olarak Karar Yetkisinin Verilmesi: Yetki verilen ast kendisinden istenen işle orantılı olarak karar verme yetkisiyle donatılmalıdır.
4. Denetim Sisteminin Kurulması: Yetki devreden yönetici sorumluluktan kurtulmadığı gibi yetkiden vazgeçmişte değildir. Devrettiği yetkiye her zaman geri alabilir ya da sıkı denetlemesi gerekir.

DENETİM ALANI

7 Üretim faktörlerinin verimliliğini arttırmak ve zamanı en etkin biçimde kullanmak için iyi bir denetim sistemi kurulmalıdır.
Personel Yönetimiyle İlgili Konular: Personelin işteki verimini objektif olarak belirlemek personelin bilgi yetenek ve uzmanlık durumu ve bunları nasıl kullandığını belirlemek , personelin güvenliğini sağlamak , ödül ve cezalandırma sistemini etkin olarak kullanmak , ücret ve terfi durumunu belirlemek ile ilgili konuları içerisine alır.
Yönetim Kalitesinin Denetimi: Bu denetim yöneticiye işletmenin gelişmesi ve büyümesi hakkında kendini denetlemesi ve gerekli düzenlemeleri gitmesi fırsatını vermektedir.
Denetim İlişkisine Göre Durumlar:8
a) Direkt İlişki Durumu: Bu üstçe başlatılan ve asta giden bir ilişki durumudur.

b) Çapraz İlişki Durumu: Bir amir ile denetimindeki astlar arasındaki ilişkidir.

c) Direkt Grup İlişkisi Durumu: Amirin bir ast ile ilişki kurduğu sırada diğer astın hazır bulunmasıdır.