Psİkolojİ
PSİKOLOJİYE GİRİŞ
Psiko = Ruh
Loji = Bilim
Psikoloji = Ruh bilimi
Not: Psikoloji Ruh bilimi demek olsa da ruhu incelemez.
Psikoloji; bir bilimdir ve üzerinde deney yapılabilen şeyleri ele alır.
Psikoloji: İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalıdır.
Niçin Hayvanlar:
1. Hayvan davranışlarını inceleyerek insan davranışlarını anlamaya çalışır.
2. Hayvan ömrü, insan ömründen kısadır. Bu yüzden hayvanlar üzerinde deney yapmak daha kolaydır.
3. Hayvanlar düşüncelerini ifade edemediği için; bilim adamı daha tarafsız olur.
4. İnsan kobay olarak kullanılamaz. Bu; ahlâki ve yasal olarak yanlıştır.
Psikolojinin Tarihçesi
Wilhelm WUNDT, 1879’da ilk psikoloji laboratuarını kurarak psikolojiyi bir bilim haline getirdi.
Bir bilimin ortaya çıkabilmesi için, ona ihtiyaç duyulması lâzımdır.
19. Yüzyılda sanayi devrimi ile birlikte psikolojiye olan ihtiyaç ortaya çıkmıştır.
Fabrikalar kurulunca, oralarda çalışacak insan aranmış.
Kırda yaşayan insanlar fabrikaya işçi olarak alınmıştır.
1. Fabrikaların kurulması
2. Kırsal yaşamdan koparılan insan
3. Monoton (sıkıcı) bir yaşam
4. yalnızlık.
İnsanı hasta etmiştir.
Bu da psikolojiye olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır.
Psikoloji pek çok bilim dalı ve alanla yardımlaşır.
1. Coğrafya
2. Ekonomi
3. Sosyoloji (Toplum bilimi)
4. Antropoloji (İnsan bilimi)
5. Fizyoloji
6. Siyaset
7. Fizyoloji (İnsan bedeninin çalışması psikolojiyi etkiler)
PSİKOLOJİ’NİN ALT DALLARI
1. Klinik Psikolojisi
Anormal davranışların teşhis ve tedavisiyle ilgilenir.
Anormal davranışlar: Süreklilik arz eden, alışılmışın dışında olan davranışlara anormal davranışlar denir.
2. Eğitim Psikolojisi:
Eğitim psikolojisinin temel problemi “ Eğitimde verimin artması nelere bağlıdır?” sorusudur.
Bunun için:
Eğitim programı
Öğrencinin zihinsel durumu
Okul ve sınıfların eğitime uygunluğu… Gibi konuları ele alır.
3. Sosyal Psikoloji:
İnsan toplumdan etkilenir. Aynı zamanda toplumu etkiler.
Mesela: Kütüphane’de yüksek sesle şarkı söylemeyiz.
4. Endüstri (Sanayi) Psikolojisi:
Bir diğer adı da Psikoteknik’tir.
İş verimini arttırmak için gerekirse yapılanlar.
Amaç: İnsan emeğinin üretimde en verimli şekilde kullanılmasını sağlayan faktörüleri incelemektir.
Elemanın uygunşuğu
İş arkadaşları ile uyumu
İş doyumu
Mesleğe yetiştirilecek elemanlar… Gibi şeyleri ele alır.
Deneysel Psikoloji:
Davranışların temel ilkelerini bulmaya çalışır.
Duyu
Algı
Güdü
Öğrenme… Gibi konularla ilgilenir.
Psikometrik Psikoloji:
Psikoloji ile ilgili bir takım testler ve anketler yapar.
Sonuçları sayısal olarak ifade eder.
Hukuk Psikolojisi:
Yasaların insan psikolojisi üzerine etkilerini inceler.
Tanık – Sanık ilişkisini inceler.
Kişilik Psikolojisi:
Kişilik nedir? Nasıl geliştirilir? Gibi sorulara çare bulmaya çalışır.
Bilişsel Psikoloji:
Bilincin yetenekleri ile ilgilenir.
İnsanı insan yapan şeylerle ilgilenir.
Düşünme
Karar verme
Algılama
Hafıza… Gibi zihinsel yeteneklerle ilgili araştırma yapar.
NOT: Yukarıdakilerden
Eğitim psikolojisi
Hukuk psikolojisi
Psikoteknik ve
Klinik psikolojisi uygulamalı alanlardır.
Diğerleri “deneysel”dir.
PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR
(PSİKOLOJİDE EKOLLER)
Ekol: Bilim veya sanat alanında aynı görüşü paylaşan insanların oluşturduğu topluluk.
Yaklaşım: Bir konuya bakış açımız.
İçe bakış: Kişinin duygu ve düşüncelerini anlatması.
1. Yapısalcılık (Strüktüralizm.)
Kurucuları: WUNDT, TITCHER
Amaç: Zihnin karmaşık yapısını çözmek.
Yöntem: İçe bakış
2. İşlevselcilik (Fonksiyonelizm)
Kurucuları: William JAMES, John DEWEY
Amaç: Bilincin işlevlerinin çevreye uymada ne derece önemli olduğu araştırılır.
Yöntem: İçe bakış.
Davranışçılık ( Bihevyorizm)
Kurucuları: PAVLAV, SKİNNER, WATSON, THORNDİKE
Amaç: Doğuştan getirilen yetenekler önemsizdir.
Önemli olan çevrede gözlemlediği ve öğrendiği şeylerdir.
İçe bakışa karşıdır.
Zihinsel süreçleri yok sayar.
Yöntem: Deney ve gözlemdir.
Geştaltçı (Bütünlükçü) Psikoloji
Kurucuları: Kurt LEWİN, Kurt KOFFKA, Max WERTHEIMER
Amaç: Tek tek, anlamı olmayan parçalar parçalar bir araya gelerek bir bütünü oluştururlar.
Oluşan bütünün araya gelen parçalar ile alâkası yoktur.
Örneğin: Salça, yağ, makarna, tuz… v.b… Bir araya gelerek bi yemeği oluştururlar ama oluşan yemek; bu parçalardan farklı bir bütündür.
Yöntem: İçe bakış
Hümanist Psikoloji:
Kurucuları: MASLOW, SARTRE, ROGERS
Amaç: Geştaltçı’lardan özenmişlerdir.
İnsan; sadece maddi ihtiyaçları olan bir varlık değildir. Ancak manevi ihtiyaçlarıda karşılanınca bir bütün olabilir.
Önemli olan şimdiki zamandır.
İnsan özgür bırakılmalıdır.
Ancak bu özgürlük beraberinde sorumlulukta getirir.
Gözlem: İçe bakış
Psikodinamik Psikoloji :
Kurucusu: Sigmund FREUD
Ve emrinde çalışan bir grup doktor.
Bilinçaltı teorisini bulmuşlardır. Bilimsel ve deneysel çalışmışlardır.
Onlara göre bilinç 3’e ayrılır:
-id: Bizim biyolojik yapımızdır. Arzu ve isteklerimizi temsil eder.
(Her zaman her yerde!)
-ego: Psikolojik yanımızdır. İd ve süper ego arasındaki dengeyi sağlar.
(Doğru zamanda doğru yerde)
-Süper ego: Toplumsal yanımızdır. Toplumun gelenek, vicdan ve yasalarına uymaya çalışır.
(Hiçbir zaman hiçbir yerde)
Biyopsikoloji psikolojisi:
Kurucusu: Adolf MEYER
Amaç: İnsan; salgı bezleri, hormonları, bireyin beslenme şekli psikolojiyi etkiler.
Psikolojinin yapacağı şey, iç salgı bezleri ve hormonların falan, bireyin psikolojisi üzerine etkilerini bulmaktır.
Yöntem: Deney ve gözlem.
__________________________________________________ _______________
(DEVAMI GELECEK)
|