Dinden Çıkan Alim
Osmanlılarda Çelebi Mehmet döneminde şöhret bulan Şeyh Bedreddin , kimi fikirleriyle İslâm itikadından sapmış alimlerden biridir. Doğum yeri Edirne'ye bağlı Sımavna kasabasıdır. (Şimdi Yunanistan'da). Babası İsrail adında biri, anası da bir Rum kızıdır. Önce Bursa'da ve Konya'da medrese dersleri görmüş, sonra Kahire'ye gitmiştir. Kahire'de ders arkadaşlarından biri de meşhur kelâm alimi Seyyid Şerif Cürcanî'dir . Anadolu'ya döndükten sonra İslâm dışı Batınî akidesini yaymak için kendisine inanan cahiller arasında propagandaya girişmiştir.
Şeyh Bedreddin gerçekte büyük bir fıkıh alimiydi. “ Camiu´l-Fusûleyn ” isimli fıkıh kitabı buna şahittir. Ancak tasavvuf konusunda yazdığı “Varidat” adlı eseri bir şaşkınlık alametidir. Bu eserinde kainatın yaratılmış olmayıp “ezeli” olduğunu, öldükten sonra cismani dirilişin olmayacağını, cennet ve cehennemin asılsız olduğunu, bunların ruhlarda hissedilen lezzet ve azaptan ibaret olduğunu, melek ve şeytanın olmadığını, onların ancak iyilik ve kötülük gücü anlamında olduğunu ileri sürer. Böylece ahiretin ve meleklerin varlığını inkâr eder.
Şeyh Bedreddin , arazi ve malların herkesin ortak malı olması gerektiğini, mevcut dinler arasında fark gözetilmemesini, İslâm'da haram olan şeylerin de helal sayılmasını ister. Bu haliyle Bedreddin , bir mümin değil, materyalist fikirli bir dinsiz olarak ortaya çıkar. (Bazı cahillerden duyulan “ müslüman'ın malı ortaktır” diye söylenen batıl sözün de Şeyh Bedreddin'den kaynaklanmış olma ihtimali vardır.)
Musa Çelebi zamanında bir hata eseri olarak, Edirne'de kazaskerliğe getirilen Şeyh Bedreddin, Çelebi Mehmet tarafından mecburi ikametle İznik'e sürüldü. İzmir civarında Börklüce Mustafa, Manisa'da Torlak Kemal ona bağlı halifelerdendi. Bedreddin de bir fırsatını bulup, Rumeli Deliorman'a geçti. Üçü de ayrı yerden, toplam onbinleri aşan isyancılarla devlete karşı ayaklandı. İsyanlar zorla bastırıldı. Börklüce ile Torlak Kemal, binlerce taraftarıyla öldürüldü. Şeyh Bedreddin yakalanarak bir ulema heyetiyle sorguya çekildi. Kendisinin de tasdik ettiği mahkeme kararıyla, Serez'de idam edildi.
|
06.11.09, 22:13
Cevap: Dinden Çıkan Alim
