Yabancılar 'yapmaya' değil 'almaya' geliyor


Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED), Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin üye oldukları bir kuruluş. Bu kuruluşun düzenlediği ve çarşamba günü başlayarak iki gün sürecek toplantılarda Türkiye'nin yabancı sermaye sorunları tartışılacak.
Geçen yıl Türkiye'ye 19.9 milyar dolar doğrudan yabancı sermaye girişi oldu. Bu sayede döviz açığımızı kapattık.
Şimdi bekleyişimiz, doğrudan yabancı sermaye girişinin bu yıl da önümüzdeki yıllarda da devam etmesi ve de gelen yabancı sermayenin yatırıma yönelmesi, fabrika kurması.
Bize son yıllarda gelen yabancı sermaye yatırım yapmaya değil, satın almaya geliyor.
Ernst&Young'un 23 Ocak 2007 tarihinde Milliyet Ekonomi'de yayımlanan raporunda, 2006 yılında Türkiye'de toplamı 18.3 milyar dolar birleşme ve satın alma işleminin gerçekleştiği, bu işlemlerin yüzde 90'ının yabancılarca gerçekleştirildiği belirtiliyordu.

Fabrika kuranını bekliyoruz
Yabancı sermaye, bir ülkeye değişik şekillerde gelir: (1) Sabit sermaye yatırımı yapmak (fabrika kurmak) için gelir. (2) Kurulu bir işletmeyi (bankayı, fabrikayı) satın almak için gelir.(3) Gayrimenkul (bina, arsa) satın almak için gelir. (4) Portföy yatırımı (hisse senedi, bono satın almak) için gelir. (5) Kredi olarak gelir.
Bizde eski yıllarda sabit sermaye yatırımı (fabrika kurmak) için gelen yabancı sermaye diğer yabancı sermaye girişlerinden ayrı izlenirdi. Çünkü bizim beklediğimiz yatırım budur. Çünkü bu tür yatırım ülkede üretimin, istihdamın, gelirin artmasına katkıda bulunur. Ekonomiye üretim teknolojisi, idare bilgisi, ihracat pazarı pencerelerinden katkı sağlar.

Girişin devamını bekliyoruz
Şimdilerde "doğrudan yatırım" rakamı içinden sabit sermaye yatırımına ne kadar, satın almalara ne kadar para geldiğini ayırmak mümkün olamıyor.
YASED'in derlediği rakamlarla oluşturulan bir tabloyu bu yazının altında bulacaksınız. Tablo, yabancı sermaye girişlerinin dağılımı hakkında kaba bir bilgi içeriyor. 2006 yılında giren 19.9 milyar dolar yabancı sermayeden imalat sanayiine giden paranın sadece 1.3 milyar dolar olduğu anlaşılıyor. Giren dövizin kalanı satın almalar karşılığı, satışı yapan kişi ve kuruluşların kasasına girmiş.

Yabancı sermaye girişi (milyar dolar olarak net giriş)
Doğrudan yatırımı Portföy Kredi yatırımı
2006 18.8 7.0 18.8
2005 8.6 13.5 21.0
2004 2.0 8.0 7.7
2003 1.2 2.4 3.5
2002 1.0 -0.6 0.8



Yabancı sermaye ne için geliyor?
2005 2006
1) Banka, finans 4.016 7.002
2) Haberleşme, ulaştırma 3.285 6.303
3) Perakende ticaret 68 1.495
4) Üretim 788 1.395
5) Petrol-kimya 174 600
6) Diğer (gayrimenkul) 1.355 2.922
Toplam 9.686 19.797
Türkiye'nin yurtdışı yatırımı -1.078 -934
Net 8.608 18.863


Kaynak: YASED

Güngör URAS
milliyet