|
|
|
|
31.07.07, 00:15
|
||||
|
||||
gebelik
Yumurtalıkta gelişen folikül çatladıktan sonra serbestleşen yumurta hücresi sıklıkla aynı taraftaki Fallop tüpünün saçakları tarafından içeriye alınır ve tüpün iç boşluğunda ilerlemeye başlar.Gebelik oluşabilmesi için yumurtlama gerçekleştikten sonraki ilk saatlerde yumurta hücresinin spermlerle karşılaşması gerekir. Bir yumurta hücresinin etrafını çok sayıda (yaklaşık 1000 adet) sperm hücresi kuşatmasına karşın bunlardan normalde yanlızca bir tanesi yumurta hücresi içine girmeyi başarabilir. Sperm hücrelerinin vajinada başlayan yolculukları yaklaşık 10 saatte tamamlanır ve bu sürenin sonunda milyonlarca sperm hücresinden yalnızca çok az bir kısmı yumurta hücresini görme şansına erişir. Fallop tüpünün saçakları sürekli hareket halindedir ve yumurta hücresi serbestleştiğinde hücreyi hemen içine alır. Fallop tüpünün içindeki tüycüklerin hareketleriyle hücre rahim içine doğru ilerlemeye başlar ve burada hazır bekleyen sperm hücreleri topluluğuyla karşılaşır. En güçlü sperm hücresi yumurta hücresi tarafından içeri kabul edilir ve “kapılar diğer spermler için kapanır”. Yumurta hücresinin etrafında içeriye girmek için devam eden “savaş” yaklaşık 24 saat sürer ve bu süre sonunda yumurta hücresi “prensini” seçer ve onu içeri alır. Sperm hücresinin yumurta hücresinin içine girmesi yaklaşık 20 dakikalık bir çaba sonunda gerçekleşir. Diğer sperm hücrelerinin içeri girmesi artık söz konusu değildir. Sperm hücreleri vajinaya ilk geldiklerinde burada doğal olarak var olan asit ortam ile savaş vermek durumundadırlar ve bu savaşta meni salgısının içinde bulunan asit nötralize edici maddeler onlara yardımcı olur. Vajinadan rahimağzı içine yumurtlama esnasında salgılanan progesteron hormonunun kolaylaştırıcı etkisiyle rahatlıkla geçen spermler önce rahim içine girerler ve buradan da Fallop kanallarının içine götüren girişi rahatlıkla bulurlar. Sperm hücrelerinin yollarını bulmasında yumurta hücresinin rolü büyüktür. Yumurta hücresi taşıdığı varsayılan negatif yük ile pozitif yüklü sperm hücrelerini kendisine doğru çeker. Fallop tüpünün içine yönlendiklerinde sperm hücrelerinin anormal şekilli olanları, hareketsiz ve güçsüz olanları çoktan yarışı kaybetmişlerdir. Yumurta hücresine ulaşan sperm hücreleri oransal karşılaştırma yapılacak olursa ortalama boyda bir erişkinin katettiği 4.5-5 kilometre kadar bir yol almış olurlar. Bu sperm hücreleri için uzun bir yoldur ve bu yolu katetmeyi en hızlı ve enerji deposu en fazla olanlar başarabilir. Sperm hücreleri Fallop tüpü içinde hareket ederken tüp içinde bulunan sıvılar bu hücrelerin ilerlemesine yardımcı olurlar. İlginç bir şekilde aynı sıvı ve tüp içindeki tüycükler ters yönde hareket eden yumurta hücresi ile sperm hücrelerinin birbirlerine kavuşmalarına imkan vermek için aynı zamanda her iki yönde hareketi kolaylaştırıcı etki gösterirler. Yumurta hücresinin içine girmeye aday sperm hücresinin baş kısmında bulunan eritici maddeler yumurta hücresinin nispeten kalın dış kabuğunu geçebilecek özelliklere sahiptirler. Sperm hücresinin yumurta hücresinin dış kısmında içeriye girmek için erittiği bölge buradan başka bir spermin içeriye girmesine engel olmak için dakikalar içerisinde tamir edilir. Sperm hücresi yumurta hücresine girdikten sonra yumurta hücresi negatif yüklü konumdan pozitif yüklü konuma geçer ve bu pozitif yüklü diğer sperm hücrelerini iterek bu hücrelerin artık seçimini yapmış yumurta hücresinden uzaklaşmasına katkıda bulunur. Sperm hücresi içeri girerken kuyruğunu dışarıda bırakır. Bu olay uzaya gönderilen bir füzenin atmosferden çıkarken yükünü hafifletmek amacına yönelik olarak yakıt deposunu atma işlevine benzetilebilir. Yumurta hücresi ile sperm hücresi arasındaki boyut ilişkisini bir gökdelenin içine giren bir kişi ile karşılaştırabiliriz. Sperm hücresi içeri girdiğinde görevinin farkındadır ve getirdiği ansiklopedi ciltlerini (kromozomları) güvenle bırakacağı yeri aramaya başlar ve kısa zamanda yumurta hücresinin bilgi işlem merkezi olan hücre çekirdeğine ulaşır. Hücre çekirdeğine ulaştığında kromozomların birleşme işlemi gerçekleşmeye başlar ve 23 adet kromozom içeren yumurta hücresi ile yine 23 adet kromozom içeren sperm hücresinin bilgileri kısa zamanda birleşir. Yeni canlı oluşmuştur. Genetik birleşme tamamlandıktan hemen sonra Fallop tüpünden rahim içine doğru olan yolculuk devam ederken, hücresel çoğalma da başlar. Bu çoğalmayla önceleri tek hücreden oluşan yeni canlının mikroskopik görünümü de değişime uğrar. 2, 4, 8, 16 hücre şeklinde oluşan çoğalma sonucunda ortaya çıkan yapıya mikroskopik görünümü nedeniyle morula (“dut”) adı verilir. Morula aşamasına gelen canlı hemen hemen rahim içine de ulaşmıştır. Sperm hücreleri hem X hem de Y kromozomu içerebilirler. Yumurta hücreleri ise her zaman X kromozomu taşırlar. Yumurta hücresinin içine girmeyi başarabilen sperm hücresi X kromozomu taşıyorsa yeni canlı dişi, Y kromozomu taşıyorsa erkek olur. Yani bebeğin cinsiyetini belirleyen her zaman erkektir. Yeni oluşan canlının kormozom kodu erkek ise 46, XY, dişi ise 46, XX olarak ifade edilir. 
|
| Sponsor |
