|
|
|
|
06.04.10, 18:03
|
||||
|
||||
İnsanda iskelet
İNSANDA İSKELET
Dil ve kulaktaki kemikler hariç insan iskeleti yaklaşık 207 kemikten meydana gelmiştir. İnsandaki iskeletin başlıca görevleri şöyle sıralanabilir; a) Kas ve eklemler yardımıyla hareketi sağlamak. b) Vücuda genel şeklini vermek. c) İç organları korumak ve onlara dayanak olmak. d) Kan hücresi üretmek (alyuvar - akyuvar). e) Kaslara tutunma yüzeyi sağlamak. Kemik nasıl oluşur? Bağ doku ve kıkırdak dokunun sertleşmesi ile oluşur. KEMIGIN YAPISI Kemik zarı: Kemiğin enine büyümesini sağlar. Kıkırdak: Kemiğin boyuna büyümesini sağlar. Kemiğin aşınmasını önler Sert kemik: Kemik zarının altında bulunur. 2/3 ü minerallerden 1/3 ü de hücrelerden oluşur. Kemiğe sertlik verir. Süngerimsi kemik: İçinde kırmızı kemik iliği vardır. Kırmızı ilik: Alyuvarların üretildiği yerdir Sarı ilik: Yağ depolar. Akyuvar kan hücrelerini üretir. Kemik çeşitleri Yapı bakımından üç çeşit kemik bulunur. 1. Uzun kemikler 2. Yassı kemikler 3. Kısa kemikler 1. Uzun Kemikler - Boyu eninden uzun olan kemiklerdir.- Vücudun hareketini sağlayan kemiklerdir. - Kol ve bacaklarda bulunur.- Sarı ilik ve kemik kanalı vardır. 2. Yassı Kemikler —Yassı görünümlü kemiklerdir. — Sarı ilik ve kemik kanalı yoktur. — Göğüs, kafatası ve kaburga kemikleri yassı kemiklerdir. 3. Kısa Kemikler — Boyu, eni ve genişlikleri hemen hemen aynı olan kemiklerdir. — Sarı ilik ve kemik kanalı yoktur. — Omurga, el ve ayak bilek kemikleri kısa kemiklerdir. İnsan iskeleti üç bölümde incelenir. Bu bölümler ve bu bölümleri oluşturan kemiklerin adları ve sayıları aşağıda verilmiştir. İnsan İskeletinin Bölümleri 1. Baş iskeleti: Kemikler birbirine olabildiğince sıkı bağlanmışlardır. Aralarında da oynamaz eklemler var-dır. Yalnız alt çene kemiğinde yarı oynar eklem vardır. Beyin bu kemikler içinde korunur. 2. Gövde İskeleti: Omurga ve göğüs kafesinden oluşur. Omurga: Omur adı verilen 33 tane kısa kemikten oluşur. Omurganın içinden şerit halinde omurilik siniri geçer ki bu kanala omurilik kanalı denir. Bel kemiği olarak da isimlendirilen omurga beş bölümden mey-dana gelir ve otuz üç adet omur kemiğinden oluşur. Bu bölümler boyun (7), sırt (12), bel (5), sağrı (5) ve kuyruk sokumu (4) dur. Göğüs Kafesi: Sırt omurları, kaburgalar ve göğüs kemiğinden oluşur. Akciğerler ve kalp burada korunur. 3. Üyeler: Kol ve bacaklar gövdeye kemik köprüler ile bağlanmıştır. Aralarında tam oynar eklemler vardır. Kollarda; pazı, dirsek, ön kol, el bilek, el tarak ve parmak kemikleri vardır. Kollar gövdeye omuz kemeri ile bağlanmıştır. Omuz kemeri kürek ve köprücük kemiklerinden oluşur. Bacaklarda; uyluk, diz kapağı, baldır, kaval, ayak bilek, ayak tarak, topuk ve parmak kemikleri vardır. Bacaklar gövdeye kalça kemeri ile bağlanır. Kalça kemeri, kalça kemiği ve uyluk kemiğinden oluşur. EKLEMLER İki ya da daha çok kemiğin bir araya gelmesiyle meydana gelen yapıya eklem denir. Üç çeşit eklem vardır; 1. Oynamaz eklem 2. Yarı oynar eklem 3. Oynar (tam oynar) eklem Oynamaz eklem Hareketsiz eklemlerdir. Bu tip eklemlerde kemikler birbirleri ile iyice kaynaşmıştır. Görünüm olarak iki testerenin dişlerinin birbirine sıkıca girişmiş halidir. Bu tür eklemlere en iyi örnek kafatası iskeletindeki eklemler verilebilir. Kuyruk ve sağrı omurları da oynamaz eklem yaparlar. Yarı oynar eklem İki kemik arasında bulunan eklemin esnekliği saye¬sinde az da olsa kemiklerde hareket gözlenir. Bu tip eklemlere, boyun ve bel omurlarında alt çene kemiğinde rastlanır. Oynar eklemler Canlıdaki hareketi sağlayan eklemlerdir. Bu tip ek¬lemlere genellikle uzun kemikler arasında rastlanır. Hareket esnasında kemiklerin birbirine sürtünerek neden zarar görmediğini anlamamız İçin eklemin ya¬pısına bakmak gereklidir. Kemik, organik ve mineral maddelerin bir karışımıdır. Yani kemik, kollojen adlı fibröz bir proteinle apatite adlı minerali teşkil eden minik kalsiyum fosfat kristallerinden oluşur. Bir kemiği aside batırarak apatite uzaklaştırırsanız kemik o kadar elastik bir hale gelir ki onu bir sicim gibi büküp düğüm atabilirsiniz. Öte yandan, eğer kollojen tahrip edilirse, kemik çok kırılgan bir hale dönüşür. Mineraller kemiğe sertliğini verirken kollojen de sağlamlığı temin eder. Doğumdan önce ve çocuklukta kemiklerimiz daha yumuşaktır. Bunun sebebi kıkırdak dokusunun henüz kemikleşmemesidir. 25 yaşına kadar bu sertleşme süreci devam eder. Sertleşme sürecinden sonra kemiklerin % 70'i sert ve cansız maddelerden, % 30'u da canlı dokulardan oluşur. Bazı kıkırdak dokular ise kemikleşmezler. Gırtlak, burun ve kulaklardakiler bu tür kıkırdaklardandır. Çoğu insanın 12 çift kaburga kemiği vardır. Her 20 insandan birinde ise 13 çift mevcuttur. Bazı insanlarda ise sadece 11 çift bulunur. Vücudumuzda yaklaşık 206 tane kemik mevcut olmasına rağmen 70 kilogramağırlığında bir insanın iskeleti 7 kilogram kadar bir ağırlığa sahiptir. Aynı ölçülerdeki bir çelik çatı 4 – 5 kat daha ağırdır. İnsan kemikleri ağırlıklara mukavemette granit kadar sağlamdır. Kibrit kutusu kadar bir blok, dokuz tona mukavemet edebilir ki; bu, betonunkinden 4 kat daha fazladır. Doğumda bebeklerin 350'ye yakın kemiği vardır. Daha sonra bunlardan bir kısmı birleşip kaynaşarak büyük kemikleri oluştururlar. Bir zürafanın boynundaki omurların sayısı bizimkiler kadardır. KASLAR İskeletin üzerini sararak vücudumuza esas şeklini veren ve eklemlerle birlikte hareketi sağlayan yapıla¬ra kas denir. Yapılarına göre üçe ayrılır. 1. Kırmızı kaslar (çizgili kaslar) • Çoğu iskelete bağlıdır. • İsteğimiz ile çalışırlar. • Kasılmaları güçlüdür. • Hızlı kasılır, çabuk yorulurlar. Örnek: Baş, boyun, el, ayak, parmak ve göz kapağı kasları kırmızı kaslardır. 2. Beyaz Kaslar (Düz kaslar) • İç organlarımızdaki kaslardır. • İsteğimiz dışında çalışırlar. • Yavaş çalışırlar. • Zayıf kasılırlar. Örnek: Mide, yemek borusu, bağırsak ve diğer iç ganlar beyaz kaslardan yapılmışlardır. 3. Kalp Kası :• Kırmızı kastır 
|
| Sponsor |
