Haaretz 15 Mart 2010
İsrail'in Washington büyükelçisi Michael Oren, İsrail'in Doğu Kudüs’te yeni yerleşim birimleri inşa edileceğini açıklamasının, ABD ile son 35 yılın en ciddi gerginliğini tetiklediğini belirtti. Öte yandan Hillary Clinton Başbakan Benjamin Netanyahu'yla yaptığı telefon görüşmesinde ABD'nin dört maddelik taleplerini sert bir biçimde dile getirdi.
Oren, Cumartesi gecesi toplu bir telefon konuşmasında İsrailli diplomatlara, Başbakan Benjamin Netanyahu’nun “işlerin her zamanki gibi yürüdüğü” imajını çizmeye çalışmasına karşın, ABD-İsrail ilişkilerinin son 35 yılda yaşanan en büyük krizle karşı karşıya olduğunu söyledi.
Haaretz’te yayımlanan bir habere göre, Oren’in bu uyarıyı yapmasının ardından Pazar günü, Netanyahu kabinenin üst düzey yedi bakanıyla ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın talepleriyle ilgili istişare toplantılarını sürdürdü.
Clinton, geçtiğimiz hafta ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın İsrail ziyareti sırasında Doğu Kudüs’ün Ramat Shlomo mahallesinde inşa edilecek yeni yerleşimlerle ilgili duyuruyu sert bir dille eleştirmiş ve çeşitli taleplerde bulunmuştu.
ABD'NİN DÖRT MADDELİK ÜLTİMATOMU
Clinton’ın Filistin’le olan ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve barış görüşmelerinin devam edebilmesi için Netanyahu’dan istekleri şöyle:
1 –Ramat Shlomo mahallesinde planlanan inşaatın Biden’ın ziyareti esnasında açıklanmasına giden sürecin soruşturulması. Amerikalılar İsrail’den bu hareketin bürokratik bir hata mı yoksa politik nedenlerle alınan planlı bir karar mı olduğuna dair resmi açıklama istiyor. Netanyahu, zaten Cumartesi günü, bu hususu ele alacak bir komitenin oluşturulduğunu duyurmuştu.
2 – Kudüs Bölge Planlama ve İnşaat Komitesi’nin Ramat Shlomo’da 1,600 yeni yerleşim birimi inşa edilmesine yönelik kararının tersine çevrilmesi.
3 –Barış görüşmelerinin yeniden başlaması adına Filistinlilere önemli jestte bulunulması. Bu bağlamda, ABD, yüzlerce Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını, İsrail ordusunun Batı Şeria’dan çekilerek bölgenin Filistin kontrolüne bırakılması, Gazze Şeridi üzerindeki kuşatmanın hafifletilmesini ve Batı Şeria’daki yollardan kontrol noktalarının kaldırılmasını istiyor.
4 – Dolaylı görüşmeler dâhil, Filistinlilerle yapılacak tüm müzakerelerin yaşanan çatışmaların merkezindeki, sınırlar, mülteci, Kudüs, güvenlik anlaşmaları, su ve yerleşim konuları hakkında olacağına dair resmi bir bildiri yayınlanması.
Başbakan Netanyahu’nun iki danışmanı, İzak Molko ve Ron Dermer, Pazar günü Washington’da üst düzey Beyaz Saray yetkilileriyle ve ABD’nin Ortadoğu özel temsilcisi George Mitchell’la yaptığı görüşmelerde ortalığı sakinleştirmeye çaba gösterdi. Salı günü İsrail’e dönecek Mitchell’ın Netanyahu’dan bu taleplere olumlu cevap beklediğini ifade ediliyor.
İSRAİL TEMKİNLİ
Cumartesi günü yapılan telefon görüşmesinde Oren, 1975 yılında dönemin ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ve İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin arasında Sina Yarımadası’yla ilgili tartışmadan bu yana en ciddi krizin yaşandığını belirtti.
Oren, İsrail’in Biden’ı gücendirmek için en ufak niyet göstermediği ancak krizin İçişleri Bakanlığındaki kıdemsiz bürokratlardan ve devlet kurumları arasındaki yetersiz koordinasyondan kaynaklandığının altının çizilmesi gerektiğini ifade etti.
Pazar günü kabine liderleriyle bir araya gelen Netanyahu ise yaşanların medya tarafından büyütüldüğünü ve gelecekte bu tür durumların engellenmesi için gerekli adımların atılacağını söyledi. Netanyahu, İsrail’deki durumun değiştirilmesi için bazı kararlar alınması gerektiğinin altını çizdi.