Diş Hekimliği Nedir ?
Diş hekimliği, baş, yüz, çeneler ve dişlerin normal yapısı işlevleri ve hastalıklarını inceleyen; bu hastalıkların koruyucu ve iyileştirici tedavilerini kendine uğraş edinen bir tıp alanıdır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi diş hekimliği yalnız dişleri tedavi etmeye ve eksik dişleri protezle tamamlamaya yönelik bir meslek değildir. Bu mesleği uygulayan kimseye de “diş hekimi” denir.
Türkiye’de Kimler Diş Hekimliği Yapabilir?
Diş hekimliği mesleğinin hak ve yetkilerini, 1928 yılında yürürlüğe giren 1219 sayılı “Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun” düzenlemiştir. Buna göre, Türkiye’de, sadece diş hekimliği fakültelerinden diplomalı kimseler diş hekimliği yapabilir. Yabancı ülkelerin diş hekimliği fakültelerinden mezun olanlar ise Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı’nca yapılan gerekli inceleme ve sınavlardan sonra meslek icra etmek hak ve yetkisini kazanırlar.
Dişçi mi? Diş Tabibi mi? Diş Doktoru mu?
Günümüzde, halk arasında “Dişçi” deyimi, yüksek eğitimden geçmeden ve kanuni yasağa rağmen hasta ağzında çalışan; sayıları on binleri bulan kimseler için kullanılmaktadır. Asıl “Dişçi” unvanı ise 1219 sayılı yasanın geçici bir maddesine göre sınava göre sınava tabi tutulmuş ve başarılı olarak bir permi (çalışma izni) almış kimseler için kullanılmıştı. Bunlara “Permili dişçi” adı da verilirdi.
“Diş tabibi” de eskiden diş hekiminin yerine kullanılan bir terimdi.
Diş Hekimliği Eğitimi
Diş hekimliği eğitimi, liseden sonra 5 yıldır. Bu sürenin sonunda mezun olan diş hekimleri yüksek lisans “Master” yapmış kabul edilirler. Diş hekimliği öğrencileri ilk iki yılda temel tıp ve klinik öncesi tıp bilgilerini edinirler. Daha sonra, diş hekimliğinin aşağıdaki alanları üzerinde ders alırlar:
1. Protetik Diş Tedavisi
2. Konservatif Diş Tedavisi ve Endodonti
3. Pedodonti (Çocuk Dişleri),
4. Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi,
5. Periodontoloji, (Diş Eti Hastalıkları ve Tedavisi)
6. Ortodonti. (Çene ve Diş Ortopedisi)
7. Oral Diagnoz ve Radyoloji
8. İmplantoloji
Bir hekim için gerekli olan Farmakoloji, Patolojik Anatomi, Koruyucu Hekimlik, Adli Tıp, Dahiliye, Psikiyatri, Deontoloji... gibi dersler yanında diş hekimi adayları, mezun olmadan önce bir yıl staj yaparlar.
Türkiye’de ilk diş hekimliği okulu “Dişçi Mektebi” adıyla İstanbul Tıp Fakültesine bağlı olarak 22 Kasım 1909’da açılmıştır. Halen ülkemizde 14 diş hekimliği fakültesi ve 17.000 dolayında diş hekimi vardır. Bu sayı, dünya standartlarına göre ihtiyacın üçte biridir.
Diş Teknisyenliği ve Diş hekiminin Diğer Yardımcıları
Diş hekiminin hasta ağzındaki çalışmaları (dolgu yapması, diş çekmesi, diş taşlarını temizlemesi gibi) klinik faaliyetlerini teşkil eder. Fakat hastasından aldığı diş ölçüsü üzerinde diş protezi hazırlanacaksa o zaman bir laboratuvara ve yardımcı sağlık personeline; yani diş teknisyenine ihtiyacı vardır.
Diş teknisyeni, diş hekimliği uygulamalarının laboratuar bölümünü gerçekleştiren bir meslek adamıdır. Bu mesleği kazanabilmek için, en az lise seviyesinde -hatta yüksek öğrenim- yapmak gerekir.
İlk diş teknisyenliği meslek yüksek okulu, İstanbul Üniversitesi Diş hekimliği Fakültesi’ne bağlı olarak 1984 yılında öğretime başlamıştır. Silahlı Kuvvetlerin bünyesinde yetişen diş teknisyenleri ile Sağlık Bakanlığı’nca açılan diş teknisyenliği kurslarından geçirilen sağlık memurları dışında on binlerce diş teknisyeni usta- çırak usulü ile yetişmiştir ve meslek uygulamaktadır.
14 Haziran 1989 tarihinde T.B.M.M.’ nde kabul edilen 3575 sayılı Kanunla Diş Teknisyenliği’nin eğitim ve uygulama alanları yasal statüye kavuşmuştur.
Diş hekiminin diğer yardımcıları; diş hekimliği hemşiresi ve diş sağlık memurları “Dental Hygienist’ler, henüz ülkemizde yetiştirilmemektedir.
Diş Hekimliği İle İlgili Başlıca Yasalar
Diş hekimliği uygulama alanında bilinmesi gereken başlıca yasa ve yönetmelikler - Anayasa, Medeni Kanun, Borçlar Kanunu vb. ilgili maddeleri dışında- şunlardır:
1- 1- 1- 1- 1- 1- 1219 sayılı Tababet ve Şubatı Sanatları Tarz-ı İcrasına Dair Kanun.
2- 2- 2- 2- 2- 2- Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi,
3- 3- 3- 3- 3- 3- 3224 sayılı Türk Diş hekimleri Birliği Kanunu,
4- 4- 4- 4- 4- 4- 3575 sayılı Diş Teknisyenliği ile ilgili 1219 Sayılı Kanuna Ek Kanun,
Diş Hekimlerinin Meslek Örgütleri
Diş hekimlerinin mesleki örgütlenmesini 3224 sayılı Türk Diş hekimleri Birliği Kanunu düzenler. Bu kanuna uygun olarak Türkiye‘de 26 ilde Diş Hekimliği Odaları kurulmuştur. Türk Diş hekimleri Birliği’nin merkezi Ankara’dadır.
kaynak: